Turkse premier blijft op Europa–koers
ANKARA (ANP/AFP/RTR) – De Partij van Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) van premier Recep Tayyip Erdogan is de grote winnaar geworden van de Turkse parlementsverkiezingen van zondag. Na het tellen van alle stemmen bleek dat de conservatief–islamitische AKP de steun van 46,4 procent van de kiezers heeft gekregen.
Erdogan zei na de zege van de AKP dat zijn regering zich zal blijven inspannen voor toetreding van Turkije tot de Europese Unie. De in 2002 aangetreden regeringsleider verzekerde ook door te gaan met de economische en politieke hervormingen. Het seculiere stelsel zoals de stichter van de republiek (Mustafa Kemal Atatürk; 1881–1938) dat in de jaren twintig vastlegde blijft onaangetast. „Wij zullen nooit concessies doen als het gaat om de wezenlijke beginselen van de republiek, wij gaan vastberaden door met economische en democratische hervormingen", beloofde de 53–jarige Erdogan die er door zijn tegenstanders van wordt beschuldigd heimelijk een fundamentalistische agenda te hebben.De voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, feliciteerde Erdogan met diens verkiezingszege. Deze overwinning komt voor de mensen in Turkije op een belangrijk moment, nu het land doorgaat met politieke en economische hervormingen", aldus Barroso.
Ook op de financiële markten in Turkije werd positief gereageerd op de zege van de economisch–liberale AKP. De koersen van de aandelen schoten omhoog.
De AKP haalde in de verkiezingen van zondag een winst van 12 procentpunt in vergelijking met de stembusgang van 2002. De grootste oppositiepartij, de Republikeinse Volkspartij (CHP) van Deniz Baykal, haalde een score van 20,8 procent. De ultra–nationalistische Partij van de Nationale Beweging (MHP), die in de verkiezingen van vijf jaar geleden geen zetels in de wacht sleepte, haalde nu wel de kiesdrempel van 10 procent. De MHP kwam uit op 14,2 procent en heeft daardoor recht op 71 zetels in het parlement van 550 volksvertegenwoordigers.
Door de toetreding van de MHP tot het parlement moet de AKP ondanks haar verkiezingswinst een aantal zetels inleveren. De regeringspartij had 351 zetels in de volksvertegenwoordiging. Het worden er nu 340. De CHP, de hoeder van de wereldlijke orde die Atatürk de Turkse republiek in de jaren twintig gaf, heeft recht op 112 zetels.
Een van de eerste taken van de nieuwe volksvertegenwoordiging wordt de verkiezingen van een nieuwe president. Het huidige staatshoofd Ahmet Necdet Sezer had eigenlijk al in mei moeten worden opgevolgd. De oppositie blokkeerde echter de benoeming van een nieuwe president van AKP–huize, de huidige minister van Buitenlandse Zaken Abdullah Gül. Erdogan opperde toen de president rechtstreeks te kiezen maar dat project heeft vertraging opgelopen. Naar verwachting poogt de nieuwe volksvertegenwoordiging binnenkort een compromiskandidaat te kiezen. De AKP ontbeert wederom in het parlement de twee derde meerderheid die vereist is voor een kandidaat om tot president te worden gekozen.
Turkse media stelden maandag dat de zege van Erdogan een signaal is aan het adres van het leger dat zich beschouwt als de de beschermer van het seculiere karakter van de Turkse staat. Enkele maanden geleden veroorzaakten de strijdkrachten veel opschudding met de opmerking dat het leger zich zorgen maakte over de verkiezing van een nieuwe president en dat het nog steeds bereid is de seculiere staat te verdedigen. Een columnist van het liberale dagblad Radikal schreef maandag dat als het leger zich niet met de presidentsverkiezing had bemoeid, de zege van de AKP in de parlementsverkiezingen niet zo groot was geweest.