De afgelopen maand zijn de autoriteiten in het rijke, brandschone Singapore geconfronteerd met een zorgelijke trend. In twee weken tijd zijn er 401 en 381 gevallen van knokkelkoorts gemeld - terwijl er bij 378 gevallen al officieel van een epidemie wordt gesproken. Er zijn twee mensen aan overleden.In de rest van Zuidoost-Azië is de situatie nog ernstiger. Artsen in de hele regio hebben alarm geslagen over het spoor dat de Aedes aegypti, de mug die de knokkelkoorts verspreidt, in stedelijke gebieden achterlaat.

De hulp die Cambodja van Thailand krijgt, zegt genoeg. Het buurland heeft medische teams en apparatuur gestuurd om patiënten te helpen en ook, schrijft de Thai News Agency, „om Cambodjaanse medici bij te scholen in nieuwe methoden om knokkelkoorts te voorkomen en te bestrijden.” In het arme land zijn alleen al in juni 132 doden gevallen, vijf keer meer dan de maand ervoor. Er zijn 10.000 gevallen gemeld en vooral kinderen zijn het slachtoffer.

Het virus, dat ook bekendstaat als dengue, veroorzaakt plotselinge koorts, zware hoofdpijn, pijn in de gewrichten en soms huiduitslag en misselijkheid. Er bestaat geen medicijn, maar een ziekenhuisbehandeling is noodzakelijk om regelmatig bloed te testen en eventueel een infuus toe te dienen. Er bestaat namelijk een ernstige variant, hemorrhagische dengue (DHF), die door inwendige bloedingen dodelijk kan zijn.

„Er is een risico dat we op een epidemie afstevenen”, zegt dr. John Ehrenberg. Hij is adviseur op het gebied van malaria en andere door muggen overgedragen ziekten bij de Wereldgezondheidsorganisatie. „Vergeleken met vorige jaren zien we een ernstige stijging van het aantal gevallen in Singapore, Cambodja, Vietnam en Maleisië.”

De Vietnamese autoriteiten hebben hun bevolking aangespoord broedplaatsen van de mug op te sporen en te vernietigen. Het land meldt over de eerste zes maanden van het jaar bijna 25.000 gevallen, 20 procent meer dan een jaar eerder. Daarbij zijn 27 mensen overleden. „Het risico van een dengue-epidemie is in het midden en zuiden van het land zeer hoog”, vertelde de minister van Gezondheid Tran Thi Chien vorige weekend in de krant Thanh Nien.

Maleisië had te kampen met evenveel gevallen van knokkelkoorts, ruim anderhalf keer zo veel als een jaar geleden. Het aantal dodelijke gevallen: 56.

Ook Thailand (20.000 infecties, 17 dodelijk), Birma (3000 infecties, 30 dodelijk) en Indonesië (68.000 infecties, waarvan maar liefst 748 dodelijk) hebben te kampen met een gevaarlijke trend.

De landen moeten voorbereid zijn op een epidemie, legde Ehrenberg telefonisch uit vanuit het WHO-kantoor in de Filipijnen. „In sommige minst ontwikkelde landen kunnen patiënten sterven omdat ze niet de goede zorg krijgen.” Hij wees op het belang van een goed systeem dat de verspreiding van de ziekte in de gaten houdt. „Landen moeten ervoor zorgen dat ze goede cijfers hebben, want er gaan veel geruchten rond.”

Volgens de WHO is de huidige stijging van het aantal gevallen te verklaren door klimaatsverandering, aangezien de mug het goed doet als de temperatuur en de hoeveelheid neerslag stijgen. De dengueslachtoffers tellen mee in het aantal van 77.000 doden per jaar in de regio die de WHO wijt aan de opwarming van de aarde.

„We hebben nu een kritisch punt bereikt waarop de opwarming de gezondheid al ernstig beïnvloedt, en die bedreiging zal de komende decennia alleen maar erger worden als we nu niets doen”, zei Shigeru Omi, regionaal directeur van de WHO.

In Zuidoost-Azië komen vier verschillende soorten van het denguevirus voor. Immuniteit voor de ene variant beschermt nog niet tegen een andere variant, wat de ontwikkeling van een vaccin zeer lastig maakt.

De ernstigste epidemie dateert van 1998, toen 1,2 miljoen mensen de ziekte opliepen. De ziekte is echter niet zo mediageniek als de vogelgriep, die in totaal aan 187 mensen wereldwijd het leven heeft gekost, maar wel overal aandacht krijgt.