Een en ander blijkt uit recente commerciële satellietfoto’s, die werden vergeleken met foto’s die VN-inspecteurs enkele jaren geleden in Irak namen. Men weet niet wat die verbouwingen betekenen of dat zij een bevestiging zijn van de bewering vorige week van de Amerikaanse vice-president Dick Cheney dat het regime van Saddam Hussein „binnenkort” over kernwapens beschikt. „Wij zijn erg benieuwd wat daar gebeurt, maar we kunnen niet bewijzen dat daar dingen gebeuren die Irak door de Verenigde Naties in 1991 werden verboden”, aldus Jacques Baute, leider van het team waarnemers dat namens de IAEA mogelijke kernontwikkelingen in Irak controleerde.

Die controles eindigden in december 1998, toen alle VN-waarnemers Irak verlieten aan de vooravond van Amerikaans-Britse bombardementen. Daarna zijn er door Bagdad nooit meer waarnemers toegelaten, met één uitzondering. Een apart team van het Weense instituut mag in een van de voorsteden van Bagdad jaarlijks een gebouw controleren dat behoorde tot het nucleaire onderzoekscentrum Tawaitha. De laatste inspectie vond in januari plaats. De IAEA-specialisten hebben in dit gebouw nooit illegale activiteiten kunnen ontdekken.

Verschillende landen hebben er bij Bagdad op aangedrongen de VN-wapeninspecteurs weer toe te laten, om daarmee de dreiging van een Amerikaanse invasie te voorkomen. Bagdad zegt hiertoe bereid te zijn als tegelijkertijd de VN-sancties die werden afgekondigd na Iraks invasie van Koeweit in 1990 worden opgeheven. De VN-Veiligheidsraad weigert dit, omdat opheffing van de sancties volgens de afspraken alleen mogelijk is als Bagdad aan de verplichting heeft voldaan om alle massavernietigingswapens te ontmantelen.

De Amerikaanse president Bush lijkt vastbesloten om Saddam Hussein te verdrijven, omdat de Iraakse leider volgens hem een bedreiging vormt voor Amerika en voor Amerika’s bondgenoten. Hij heeft beloofd het Amerikaanse Congres (parlement) om toestemming te vragen. Tot nu toe heeft hij een aantal Congresleden er blijkbaar nog niet van weten te overtuigen dat Irak een actuele bedreiging voor de VS vormt. Bush heeft overigens niet alleen steun van zijn parlement nodig, maar ook van bondgenoten. Hij belde vrijdag met zijn Chinese, Franse en Russische collega’s.

Daarbij gaf de Russische president Poetin hem te verstaan „grote twijfels” te hebben over de wijsheid om Irak militair aan te pakken. Rusland, China, Frankrijk, Groot-Brittannië en de VS hebben als permanente leden een vetorecht in de VN-Veiligheidsraad. Steun van deze landen is dus belangrijk voor Washington. Zaterdag vloog de Britse premier Tony Blair van Londen naar Washington voor overleg met Bush in diens presidentiële buitenverblijf Camp David. Blair lijkt tot nu toe onder de Europese leiders de minste reserves te hebben ten aanzien van een militair offensief tegen Irak. De Duitse bondskanselier Gerhard Schröder daarentegen liet de afgelopen dagen weten zo’n operatie te beschouwen als een „grote vergissing.”

Onder buitengewone veiligheidsmaatregelen kwamen vrijdag ongeveer 300 leden van het Amerikaanse Congres (Senaat en Huis van Afgevaardigden) voor het eerst in 200 jaar in New York bijeen in de zogeheten Federal Hall. Deze bijeenkomst opende de lange reeks van officiële plechtigheden waarbij de duizenden slachtoffers van de aanslagen op 11 september vorig jaar worden herdacht. „Bij de vorming van onze natie betaalden wij indertijd een hoge prijs voor onze vrijheid; wij zijn niet van plan om ons die vrijheid door wie dan ook afhandig te laten maken”, zo verklaarde vice-president Dick Cheney bij de opening van de vergadering. Na een lunch met burgemeester Michael Bloomberg legde het gezelschap vervolgens kransen op Ground Zero, het terrein waar nu bijna een jaar geleden het World Trade Center werd verwoest.