De Afghaanse president Hamid Karzai is donderdagmiddag nipt ontsnapt aan een moordaanslag. Een Pathaanse veiligheidsbeambte vuurde viermaal op de presidentiële auto tijdens een bezoek van Karzai aan de Zuid-Afghaanse stad Kandahar. Ondanks het veiligheidsrisico zat Karzai in een open wagen, om op straat vrijelijk te kunnen praten met de Kandahari’s. De schutter, Abdel Rahmun, was afkomstig uit een district in de provincie Helmond in het zuidwesten van Afghanistan, dat jarenlang een bolwerk van de Taliban was. Drie weken geleden was hij in dienst getreden bij de gouverneur van Kandahar. Hij werd onmiddellijk doodgeschoten door Karzai’s Amerikaanse en Afghaanse bodyguards.

De Afghaanse minister van Buitenlandse Zaken Abdullah Abdullah verklaarde dat al-Qaida achter de aanslag zat. Al-Qaida heeft de verantwoordelijkheid voor de moordpoging op Karzai niet geclaimd en ook niet voor de autobom die eerder donderdag afging in Kabul.

Om drie uur ’s middags Afghaanse tijd werd Kabul opgeschrikt door een aanslag met een autobom van 35 kilo TNT. De personenwagen stond geparkeerd op een plein in het centrum van de stad, naast een snoep- en sigarettenstalletje en in de onmiddellijke omgeving van het Spinzar Hotel en van het ministerie van Communicatie en Cultuur. Het plein had zich in de afgelopen maanden meer en meer ontwikkeld tot een spontane straatmarkt met allerlei stalletjes. Op het moment van de aanslag liepen er honderden mensen om hun boodschappen te doen voor vandaag, de wekelijkse rustdag.

Twee bommen gingen kort na elkaar af. Een klein explosief, bevestigd aan een fiets, zorgde voor een oploopje dertig meter naast de autobom die vervolgens tot ontploffing werd gebracht. De fietsbom verwondde drie personen licht; de autobom heeft tot dusver aan 29 personen het leven gekost. Er vielen meer dan 150 gewonden, van wie velen ernstig. Alle slachtoffers waren Afghanen.

De aanslagen vonden plaats aan de vooravond van de zogenoemde Dagen van Massud, de eerste sterfdag van Ahmed Shah Massud. De Afghaanse verzetsleider overleed op 9 september 2001 aan de gevolgen van een moordaanslag door leden van al-Qaida. Vandaag worden 100.000 van zijn aanhangers in Kabul verwacht om gebeden ter nagedachtenis van hem op te zeggen in de vijf grootste moskeeën.

Zij luiden vier dagen van herdenkings- en gebedsdiensten in, in Kabul zowel als in zijn geboortestreek Panshir. Miljoenen Tadzjiekse Afghanen worden volgende week maandag en dinsdag verwacht in de Panshir, om gebeden te zeggen bij Massuds graf.

Coördinator van de veiligheidsmaatregelen in Kabul voor de Dagen van Massud is de Nederlandse kolonel H. de Koff, plaatsvervangend commandant van het Duits-Nederlandse aandeel aan vredesmacht ISAF. Hij was als een van de eerste veiligheidsmensen ter plaatse. „Het was verschrikkelijk. Een chaos. Mensen liepen in blinde paniek rond.” De Koff heeft een tijdelijk commandocentrum ingericht in het Militaire Garnizoen van Kabul, vanwaar hij met de commandanten van leger en politie de veiligheid coördineert.

Enkele uren na de aanslag belegde hij een bijeenkomst met politiechef Chalili, alle vijftien districtscommandanten van politie en generaal Annan, plaatsvervangend commandant van Kabul. Aan de verschillende politieposten zijn enkele honderden militairen toegevoegd, om een grotere aanwezigheid van veiligheidstroepen te garanderen. Zij patrouilleren op alle kruispunten en in de buurt van alle belangrijke kantoren.

De Koff: „Dit is pas het begin. We vrezen dat deze aanslag slechts een vooraankondiging was voor meer geweld dit weekeinde. Wij waren al gewaarschuwd voor mogelijke aanslagen en hadden de veiligheid aan de toeganswegen tot de stad al verscherpt. De veiligheidsmaatregelen die ISAF en mijn Afghaanse collega’s van de politie en het Garnizoen van Kabul hadden genomen, zijn verscherpt. Sinds vanochtend vroeg zijn alle moskeeën waar gebedsdiensten voor Massud worden gehouden onder observatie.”

Het Stadion van Kabul waar maandag 80.000 Massud-aanhangers worden verwacht, „is onder permanente surveillance. Voordat er aanstaande maandag iemand een voet op dat terrein zet, zal het zondagochtend centimeter voor centimeter worden uitgekamd. We gaan snuffelhonden inzetten en andere maatregelen nemen. Daarna wordt het stadion overgedragen aan de Afghaanse veiligheidsdienst. Wij richten er ook een commandopost in, waar ISAF, de Kabulse politie en het Garnizoen samen de veiligheid coördineren.”