Het is een spannende dag voor de gemeente Arnhem. De inwoners van de stad kunnen naar de stembus om te kiezen uit drie varianten voor de aanleg van een haven in het centrum. De keuze bestaat uit een korte haven (kort), een lange haven die dieper in de binnenstad reikt (lang) en een lange variant met een sluis (sluis).Cruciaal in het Arnhems preferendum is de opkomst. Bij een opkomst van meer dan 30 procent van de stemgerechtigden schaart de gemeenteraad zich automatisch achter de uitkomst. Valt de opkomst lager uit, dan kiest de raad alsnog zelf welke haven de brug tussen centrum en rivier moet gaan vormen.

Dat scenario lijkt niet onwaarschijnlijk. Op de aanplakborden in de stad wemelt het van de boycotoproepen, campagnes voor een van de varianten zijn er niet of nauwelijks. Drie politieke partijen -SP, Zuid Centraal en Pro Arnhem- roepen burgers onder het motto ”Kort Lang Sluis Blijf Thuis” ertoe op vooral niet te gaan stemmen.

Voor het stembureau in het stadhuis van Arnhem zit Lenneke Jaspers. Naast haar tafeltje met thee en koffie hangen posters met teksten zoals ”Boycot preferendum” en ”Stop de dwazen”. Het ex-raadslid van fractie-Jaspers noemt de verkiezing „onbegrijpelijk. Mensen hebben geen mogelijkheid om nee te zeggen. Dat moet niet kunnen in een democratie.”

Jaspers en haar man vragen stemmers die naar buiten komen nogmaals naar hun keuze. „Wij willen weten of alles er correct aan toe gaat. De gemeente maakte gisteren bekend dat waarschijnlijk 54 procent van de inwoners naar de stembus gaat. Dat trekken wij in twijfel. Volgens onze onderzoeken ligt de bereidwilligheid om te kiezen tussen de 5 en de 8 procent.”

Jaspers kan wel eens gelijk krijgen, zegt voorzitter Van Bergen in de trouwzaal van het stadhuis, waar het stemhokje staat opgesteld. Om tien uur vanochtend hebben slechts 45 mensen hun stem kenbaar gemaakt. „Dit is echt extreem laag. Bij de Tweede Kamerverkiezingen ligt het aantal op dit tijdstip al rond de 400.”

Gewapend met zijn stemkaart komt D. Linnenkamp (60) de zaal binnenlopen. Hij stemt niet, maar levert uit protest zijn pas in. „Er valt hier in Arnhem niets te kiezen. Alle varianten zijn geldverslindend. Laat de gemeente eerst haast maakt met de vernieuwing van het station. Dat is nu een lelijke bouwput waar om onduidelijke reden al meer dan een jaar niets gebeurt.”

Anne Bakker (29) laat zich door alle tegencampagnes niet weerhouden om te stemmen. „Door de binnenstad met de Rijn te verbinden geef je de economie en het toerisme in Arnhem een nieuwe impuls. Veel bedrijven trekken weg uit Arnhem. De enige toeristische trekker van Arnhem is natuurgebied de Posbank. Dit project verhoogt de aantrekkelijkheid van onze stad.”

Bakker kiest voor de lange variant. „Een sluis is leuk, maar ik zie het nut er niet van in als je niet verder kunt varen. Een lange haven lijkt me aantrekkelijk voor toeristen. Je kunt dan ’s avonds lekker flaneren over de kade.

Brandy de Bruin (51) is het met haar stadsgenoot eens. „Ik heb lang getwijfeld. Een sluis leek me ook wel aardig, maar het waterpeil met de Rijn verschilt dan te veel. Kort was voor mij geen optie. Als je toch een haven gaat aanleggen, doe het dan goed.”

Voor tegencampagnes heeft de Bruin weinig begrip. „Veel mensen zijn bang dat Arnhem één grote bouwput wordt, maar dat hoort erbij als je iets met een stad wil bereiken. De stad gaat erop vooruit. Is het niet voor mij, dan voor mijn kinderen.”

De Bruin heeft er een hard hoofd in of het opkomstpercentage van 30 wordt gehaald. „Over het algemeen is er weinig vertrouwen in de gemeente. Mensen denken: De raad doet toch wat hij wil. Bovendien kunnen mensen geen tegenstem uitbrengen. En nee-stemmers zijn vaak fanatieker dan ja-stemmers.”