Rooskleurig ziet ze er niet uit, de toekomst van christenen in het overwegend islamitische Kazachstan. Vorig jaar arresteerden de autoriteiten meer dan veertig christenen. Ze verstoorden tientallen kerkdiensten, namen Bijbels en liedboeken in beslag en beboetten de bezoekers van samenkomsten.Ook de toenemende druk op niet-geregistreerde baptisten om hun gemeente te laten registreren bij de overheid baart Stichting Friedensstimme zorgen. Een wetsontwerp voorziet in een verbod op alle niet-geregistreerde religieuze activiteiten. Geregistreerde gemeenten met minder dan vijftig leden zullen niet langer godsdienstige lectuur mogen publiceren of importeren, openlijk samenkomsten beleggen of welzijnswerk verrichten.

Ter bemoediging bezocht ds. Middelkoop, predikant van de christelijke gereformeerde kerk te Urk (Ichthus), in de stad Taras een conferentie voor evangelisten, voorgangers en voormalige moslims uit Kazachstan, Oezbekistan, Kirgizië, Tadzjikistan en Azerbeidzjan. Hij sprak er over de achtergrond van de islam.

„Het klinkt misschien wat raar dat iemand helemaal uit Nederland moet komen om in Kazachstan een lezing over de islam te houden. Toch weten bekeerde moslims vaak weinig over hun achtergrond, het ontstaan van de islam en de verschillen met het christendom.”

Moslims die overgaan tot het christendom, worstelen volgens hem vaak met de vraag welke houding ze tegenover de islam moeten innemen. Kunnen ze bijvoorbeeld de naam Allah nog gebruiken als ze het over God hebben, of geeft dat te veel verwarring? En wat te doen met besnijdenis en islamitische feesten?

Ds. Middelkoop: „Naast de centrale plaats van Christus als Verlosser, is het belangrijkste verschil tussen de islam en het christelijke geloof dat in het laatste de liefde centraal staat. Allah maakt alleen zijn wil bekend, terwijl de God van de Bijbel een God van liefde is en een relatie met mensen aangaat.”

Dienares
De voormalige Sovjetrepubliek Kazachstan telt ongeveer 15 miljoen inwoners, van wie 49 procent moslim is en 44 procent Russisch-orthodox. Ds. Middelkoop schat het aantal niet-geregistreerde baptisten op 3500. „Deze christenen willen zich niet door de overheid laten registreren, hoewel ze die -naar Romeinen 13- zien als Gods dienares. Door de communistische periode heerst nog sterk de angst voor staatscontrole en het verlies van vrijheid. Bij registratie krijgt de overheid grotere invloed op het gemeenteleven. Zo moeten geregistreerde gemeenten hun collecteopbrengsten opgeven, evenals het aantal mensen dat tot geloof komt.”

Toch merkte ds. Middelkoop dat hij zich „redelijk vrij” in Kazachstan kon bewegen. Dat is ook de ervaring van veel niet-geregistreerde baptisten, weet hij. „Ze hadden het gevoel dat er even een periode van stilte was na een tijd van toenemende druk op voorgangers.”

De islam is volgens hem in de hele samenleving sterk aanwezig. „Islamitische geestelijken doen er alles aan om christelijke evangelisten uit hij dorpen te weren. En er zijn nog steeds voorgangers die een geldboete moeten betalen, omdat ze voorgaan in een niet-geregistreerde gemeente. Men vertelde me een voorbeeld van een broeder die meer dan drie maandsalarissen moest betalen. Hij weigerde dat en daarom legde men beslag op bepaalde bezittingen. Gebed blijft dus dringend noodzakelijk.”

Friedensstimme probeert deze niet-geregistreerde groepen te ondersteunen, onder meer door lectuurverspreiding en toerusting. De Urker predikant voelt zich met hen verbonden. „De niet-geregistreerde baptisten zijn de enige Bijbelgetrouwen in Kazachstan. Ze belijden dat een mens alleen zalig kan worden door Christus. Dát geeft verbondenheid. Wij gaan niet vertellen wat ze moeten doen. Belangrijker is dat we naast elkaar staan, dat er sprake is van wederkerigheid.”

Waarin komt die wederkerigheid tot uitdrukking?
„We kunnen leren van de geloofsbeleving van deze christenen. Als de gelegenheid zich voordoet, laten ze niet na over hun geloof te spreken. Toen we op een pleisterplaats hadden gegeten, begonnen tien mannen spontaan evangelisatieliederen te zingen. Bij het afrekenen bij de kassa kreeg de eigenaar ook nog een boekje in de handen gedrukt. Die openheid en oprechtheid, dat heeft iets ontzettend moois. De Bijbelse levensstijl kan ons als geseculariseerde christenen tot een spiegel zijn.”

Aan de andere kant hebben deze niet-geregistreerde baptisten ons gebed hard nodig. De ouderen hebben in de school van het lijden de verbondenheid met Christus geleerd, maar de generatie die nu opgroeit is steeds vaker bezig met studie en andere zaken. Het gevaar is dat ze niet meer beschikbaar zijn voor de kerk, dat met de groeiende welvaart ook de wereldgelijkvormigheid toeneemt. Zien we hetzelfde ook niet in Nederland gebeuren?”