Vol enthousiasme stalt de Tupperwaredemonstratrice haar waren uit op tafel. Het koffiezetapparaat pruttelt, de waterkoker slaat af. En, héél belangrijk: de gasten nemen hun plaats in. Het is aan de dame niet te zien dat ze haar verhaal minstens twee keer per week vertelt. Kannetje na beker na notenkraker prijst ze gloedvol aan. De rode draad: een goede huisvrouw kan niet zonder.Het formele gedeelte is achter de rug. De gastvrouw schenkt nog eens in. En dan komen de bestellijsten op tafel. De prijzen zijn niet misselijk, maar Tupperware mag wat kosten. Hier en daar kijkt een gast toch bedenkelijk naar de prijslijst. De demonstratrice voelt de stemming haarfijn aan. „Op onze producten krijgt u levenslang garantie.”

Een lege bestellijst inleveren, is kinderachtig. Toch die handige rasp maar doen? Of de flexibele bakvormen? De schade blijft uiteindelijk beperkt tot een grote rode schaal -handig voor in de diepvries en de magnetron- en een opbergbakje. Ongelooflijk overigens wat al die bonnen bij elkaar de fabrikant gaan opleveren.

De geleverde producten verdwijnen thuis in een doos. Regelmatig wordt de voorraad als gevolg van nieuwe party’s aangevuld. Na de trouwdag staat de helft van alle schalen en bakjes te verstoffen in een keukenkastje. Want wanneer komt de „o zo handige automatische zeef” nu uit de kast? Hooguit één keer per jaar, als het cakemeel lijkt te klonteren.

Constante factor
Gezinsuitbreiding maakt consumenten alleen nog maar populairder. Want ook uitnodigingen voor speelgoed- en kinderkledingparty’s ploffen voortaan met grote regelmaat in de bus. Toch blijkt Tupperware de constante factor. Door de jaren heen neemt de plastic berg in de keukenkastjes steeds grotere proporties aan.

Soms is het tijdenlang rustig. En dan slaat het virus opeens weer toe. Deze keer is het afkomstig van een zus. Een andere, nog minder aanlokkelijke activiteit op dezelfde datum doet de balans doorslaan naar de party.

De eerdere demonstratrices waren lammetjes vergeleken bij deze dame. Zelfverzekerd lepelt ze superlatieven op. Als de aanwezigen de bestelbonnen inleveren, blijkt ze zeer vasthoudend. „De cadeaus zijn echt de moeite waard. En mensen vragen? Och, dat gaat altijd vanzelf. Je krijgt van mij leuke uitnodigingskaarten.” Demonstratief schikt ze een duur messenset op tafel. De gastvrouw heeft er uiteraard ook belang bij. Zij krijgt bij een vervolgafspraak het messenset. En die combinatie verandert het „een party, dat nooit” in een aarzelend „ja.”

Drie weken later valt het leuren met de uitnodigingen zwaar. Natuurlijk willen buren, familie en vrienden best komen. Juist daarom bekruipt degene die nodigt toch een licht schuldgevoel. Maar na het verplichte avondje is de Tupperwarevoorraad uitgebreid met een messenset en een grote ovenschaal. Deze keer voorwerpen die erg praktisch zijn en bijna wekelijks uit de kast komen.

Gratis huidanalyse
Het schuldgevoel ebt overigens snel weg. Want wie wind zaait, zal storm oogsten. Een aantal weken later belt een schoonzus, opgetogen. „Ik heb een heel leuke demonstratie. Als je komt, krijg je een gratis huidanalyse. En je mag alle producten uitproberen. Nee, het is geen make-up. Alleen verzorgende producten.”

Niet gaan, wel gaan. Maar ze was ook op de Tupperwareparty. Dus nee zeggen is zo flauw. Twee weken later zitten zes dames met een witte zweetband om het hoofd aan een grote tafel. Eerst de beloofde huidanalyse bij vijf meiden van rond de twintig en een die de dertig nadert. De demonstratrice heeft niet veel tijd nodig voor een „diepgaande” analyse. „Gebruik allemaal de lijn voor de jonge huid.”

Onder het smeren en poetsen vertelt ze over de grote voordelen van Nutrimetics. Het merk is uiteraard niet verkrijgbaar in winkels. „Anders zouden de producten onbetaalbaar worden. Ze zijn uitgevonden in Australië. Daar gebruikt iedereen ze.” Zou kunnen, dat valt moeilijk te controleren. Braaf smeren zes witte spookverschijningen het ene na het andere middeltje op hun huid.

Nadat de huid eindelijk door en door schoon is, komen de bestellijsten tevoorschijn. De prijzen blijken ver boven de Kruidvatnorm te liggen. Al mag die gedachte uiteraard niet hardop worden uitgesproken. De demonstratrice zet grote ogen op. „Artikelen van Kruidvat zijn gewoonweg niet te vergelijken met producten van Nutrimetics.”

Na de party is de portemonnee, ondanks de goede voornemens, toch lichter. Nee, geen pakket van een slordige 85 euro, alleen maar een tube scrub. Maar die kost ook al een eurootje of 18. Na drie weken scrubben wordt de huid weer extra snel oud, de inhoud van de tube staat te verdrogen op de badkamervloer.

Echt de allerlaatste
Een Ha-Ra (schoonmaakavond) en een Jan Bibejan (houten speelgoed) volgen. De demonstratie van de Kirbystofzuiger (ruim 3000 euro!) wordt afgewimpeld. Dan mailt een andere schoonzus. „Ik heb acht mensen nodig voor een party met producten van wol. Bijna niemand kan.” Het lukt. Op de bewuste avond zitten er acht. Omdat het aantal gehaald is, krijgt de gastvrouw als dank een echte wollen onderdeken. De Limburger -waarom zou die man zijn spullen zo ver uit zijn buurt verkopen?- stopt aan het begin van de avond een ijsklontje tussen de wollen dekens.

Achteloos goochelt hij met cijfers, feiten en duur beddengoed. Als klapper van de avond tovert hij anderhalf uur later het ijsklontje ongesmolten onder de wol vandaan. „Nooit meer koude voeten. Zuivere wol neemt uw eigen temperatuur aan. Als u moet kiezen tussen een koud, slecht bed en een goed warm bed voor hetzelfde geld, waar gaat u dan voor? Een opstandige opmerking dat dat echt niet per se wol hoeft te zijn, wimpelt hij resoluut af. „Nee, daar gaat het hier niet over. Het gaat erom of u slecht of lekker wilt slapen. Wat kiest u?”

Na deze indringende vraag vertrekt de man naar de keuken. Een voor een moeten de gasten op het matje komen. Zogenaamd voor een enquête. Na drie vragen komt hij ter zake. „Zal ik u eens zo’n fijne wollen onderdeken cadeau doen?” Deze keer gaat die vlieger niet op. De Limburger moet maar een ander onderdak voor een party zoeken. Maar anderhalve week later komt wel een zuiver wollen kussenhoes het huis binnen. „Slaapt perfect. Nooit meer last van huisstofmijt.” Of het helpt? Hoewel er 45 euro voor de hoes moest worden neergeteld, vermindert de allergie niet.

Eén ding staat als een paal boven water: dit was echt het allerlaatste ’feestje’. Alhoewel, de buurvrouwen zijn ook op de Tupperwareparty geweest. En zij hebben nog geen tegenuitnodiging gedaan…

Colportagewet
„Bekijk of uw producten of diensten voor verkoopparty’s geschikt zijn. Door de huiselijke sfeer en de morele koopverplichting blijkt dit een zeer sterk verkoopkanaal.” Deze tip op de site van Indicator, een adviesbedrijf en uitgeverij voor zelfstandige ondernemers, komt natuurlijk niet uit de lucht vallen.

Thuisparty’s doen het nog steeds goed. Jaarlijks haalt deze branche tussen de 120 en de 130 miljoen euro binnen. Dat is best bijzonder in een tijd waarin mensen steeds vaker producten via internet of postorderbedrijven aanschaffen.

Consumenten hoeven geen hoogleraar marketing te zijn om aan te voelen dat de huiselijke sfeer -meestal is het gezellig en wordt er veel gelachen- en de morele koopverplichting -wat schaf jij aan?- inderdaad een grote bijdrage leveren aan het succes van de verkoopparty’s.

Goed beschouwd is er natuurlijk niets mis met thuisverkopen. Producten van bijvoorbeeld Tupperware en Ha-Ra gaan vaak levenslang mee en zijn prettig in het gebruik. Consumenten die toch spijt krijgen van een impulsieve aankoop, genieten bescherming van de colportagewet uit 1973. Tot acht dagen na de koop kan de overeenkomst worden ontbonden.

Een aantal bonafide organisaties zoals Tupperware, Herbalife en Ha-Ra heeft zich bovendien aangesloten bij de Vereniging Directe Verkoop (VDV). Deze club behartigt in eerste instantie de belangen van de leden. Maar het lidmaatschap verplicht de fabrikanten ook tot een aantal gedragsregels die de consument nog meer bescherming bieden. Mocht er bijvoorbeeld een meningsverschil ontstaan met de leverancier, dan kan de koper zich voor bemiddeling wenden tot de VDV.