Oorlog in Libanon achtervolgt Israël
JERUZALEM - De politiek in Israël houdt rekening met opschudding. Het Winogradcomité presenteert deze maand zijn tussenrapport over de oorlog die Israël afgelopen zomer tegen Hezbollah voerde. De verwachting is dat het comité kritiek zal leveren op het handelen van premier Ehud Olmert, op minister van Defensie Amir Peretz en op Dan Halutz, inmiddels afgetreden als chef-staf van het leger.
Over de noodzaak een einde te maken aan de dreiging van raketaanvallen vanuit Libanon bestond vorig jaar geen twijfel. De oorlog was echter nog niet afgelopen of er rees kritiek in de media en onder het publiek over het optreden van militaire en politieke leiders.Het leger wordt geacht snel en efficiënt een eind te kunnen maken aan een dreiging. Maar het zag vorig jaar geen kans dat te realiseren toen Hezbollah raketten begon af te vuren. De militante sjiitische beweging Hezbollah schoot gemiddeld per dag zo’n honderd raketten af. Politici zouden de militairen niet van de juiste instructies hebben voorzien.
Dat was een zware tegenvaller. Het leger had immers eerder kans gezien de golf van Palestijnse zelfmoordaanslagen vrijwel geheel terug te reduceren.
Wat ging er mis? Reservisten demonstreerden twee maanden lang om de instelling van een onderzoekscommissie te eisen. De premier zag echter kans de druk te weerstaan om zo’n commissie grote bevoegdheden te geven. Hij koos na afloop van de oorlog voor een regeringscommissie. Deze stond eerst onder leiding van voormalig Mossaddirecteur Nahum Admoni. Daarna -dat wil zeggen: na zware kritiek van de publieke opinie- werd Admoni vervangen door de gepensioneerde rechter Eliayu Winograd.
De regering wees zelf de leden aan van het ”Comité voor onderzoek naar de gebeurtenissen van de campagne in Libanon in 2006”, zoals het Winogradcomité officieel heet. Was er een zogenaamde staatscommissie ingesteld, dan had de president van het hooggerechtshof de leden mogen benoemen.
Nu is Olmerts populariteit al gering - volgens een recente opiniepeiling keurt slechts 3 procent van de bevolking zijn optreden goed. Als daar ook nog eens negatieve bevindingen en conclusies van deze commissie bijkomen, zal dat de druk op Olmert om af te treden alleen maar doen toenemen.
Sommige waarnemers geloven dat vervroegde verkiezingen het gevolg zullen zijn. Dat zou goed nieuws zijn voor Likudleider Benyamin Netanyahu, die in de opiniepeilingen boven de andere politici uitstijgt. Netanyahu was eerder premier in de jaren 1996 tot 1999.
Mogelijke opvolgers voor Olmert in zijn Kadimapartij zijn de populaire minister Tzipi Livni van Buitenlandse Zaken, Transportminister en oud-minister van Defensie Shaul Mofaz en de minister van Binnenlandse Veiligheid Avi Dichter, tevens voormalig hoofd van de veiligheidsdienst.
Het comité heeft slechts enkele verklaringen gepubliceerd. De leden vroegen het hooggerechtshof toestemming om niet alle conclusies te hoeven publiceren. Dit omdat anders de staatsveiligheid in gevaar zou komen. Maar door met halve verhalen te komen, zouden de belangen van de personen die voor het comité zijn gehoord, worden geschaad. Het comité weigerde echter over de brug te komen met de complete getuigenissen van premier Olmert, van Defensieminister Peretz en van ex-chefstaf Halutz. Volgende week mag de staat aan het hooggerechtshof uitleg gen waarom men weigert de verklaringen te publiceren.