In het rijtje van puur Nederlandse reorganisaties en saneringen staat het postconcern met de dinsdag gepresenteerde voornemens in één klap op de tweede plaats. Bepaald geen wapenfeit om mee te koop te lopen.Fokker nam in 1996 gedwongen afscheid van zo’n 7900 personeelsleden, KPN -het vroegere zusje van TNT Post- staat op nummer drie met een ontslagronde voor 6100 medewerkers in 2001. DAF, nog zo’n aansprekende naam, ontsloeg in 1993 5000 mensen.

Voor elke sanering valt doorgaans wel iets te zeggen: de markt zit tegen, het product slaat niet -meer- aan, het management vergat de bakens te verzetten, de concurrentie uit lagelonenlanden wordt te heftig. Met als gevolg dat er moet worden ingegrepen. Dat kan zonder meer een verantwoorde en uit te leggen ingreep zijn.

Maar lijstjes met het aantal banen dat op de tocht staat, hebben altijd iets kils. Zoveel mensen eruit bespaart het bedrijf zoveel euro en dan moet het in het jaar zus of uiterlijk in het jaar zo weer een stuk beter gaan. Einde bericht. Als het werkelijk zo gaat, doet een bedrijfsleiding het fout.

Achter die getallen schuilen immers evenzoveel namen van mensen. Die mensen kennen weer hun eigen sociale structuren. Alleen al de dreiging van ontslag kan een drama zijn. Omgaan met onzekerheid is niet de sterkste eigenschap van de menselijke soort.

Die onzekerheid is er nu wel bij TNT Post. Het is een pluspunt dat het concern zegt het „sociaal niet wenselijk” te vinden dat de noodzakelijk geachte kostenbesparingen geheel door het schrappen van arbeidsplaatsen moeten worden gerealiseerd. Loonmatiging is ook geen prettig vooruitzicht, maar minder erg dan ontslag. Hoewel, praten over andermans portemonnee is op zichzelf al gevaarlijk.

Het is aan de vakorganisaties om de nationale postbesteller kritisch na te rekenen. Is een jaarlijkse kostenbesparing van 300 miljoen euro noodzakelijk? Of wenselijk? Kan het anders? Ook moeten de bonden erop toezien dat er een goed sociaal plan komt voor hen die daadwerkelijk aan de dijk worden gezet.

De bedrijfstop behoort in het licht van de naderende volledig vrije postmarkt -waarschijnlijk op 1 januari 2008- oog te hebben voor gezonde winstmarges. Maar daarmee mag een bedrijfsresultaat van 761 miljoen euro op een omzet van 4 miljard bij de postbezorging vorig jaar niet worden weggemoffeld. Met andere woorden: TNT Post is bepaald niet armlastig.

E-mail en sms’jes verdringen de traditionele brief meer en meer. Papieren acceptgiro’s hebben hun langste tijd ook wel gehad. De door het liberaliseren van de postmarkt toenemende concurrentie komt daar nog bij. In dat licht kwamen de reorganisatieplannen van TNT Post niet uit de lucht vallen. De tucht van de vrije markt én oog hebben voor de mens achter de werknemer zijn factoren die elkaar bepaald niet licht verdragen. En toch ligt die inspanningsverplichting er. Omdat er zonder mensen helemaal geen markten zijn.