Het conferentiecentrum in Sandton, een van de duurste wijken van Johannesburg, oogt als een fort. Rondom het complex is een muur van beton en staal opgetrokken en het hele gebied is tot speciale veiligheidszone uitgeroepen. Honderden zwaarbewapende agenten bewaken de toegang. Bezoekers van de wereldtop worden aan een uitgebreide veiligheidscontrole onderworpen alvorens ze het centrum binnen mogen.

De regering in Pretoria heeft het spookbeeld van de ernstige rellen tijdens soortgelijke conferenties in Praag en Seattle maar al te goed voor ogen. En de Zuid-Afrikaanse overheid wil tot elke prijs voorkomen dat Johannesburg eveneens ten prooi valt aan antiglobalisten, extreem rechtse betogers en andere oproerkraaiers. Die vrees is niet ongegrond, want diverse groeperingen -van Palestijnse activisten tot Zimbabwaanse oorlogsveteranen- hebben inmiddels hun opwachting in de stad gemaakt om hun eisen wereldkundig te maken.

De autoriteiten hebben slechts één straat in Johannesburg officieel aangewezen als gebied waar mag worden gedemonstreerd. Vijftien organisaties hebben tot nu toe een vergunning om te mogen betogen aangevraagd; slechts vijf hebben toestemming gekregen. De bewuste weg is omgeven met aan elkaar geschroefde betonblokken en stalen hekken. Eenheden van de oproerpolitie staan continu paraat om elke ongewenste actie meteen de kop in te drukken. Wie elders probeert actie te voeren, maakt kennis met het ”zero-tolerance-beleid” van de Zuid-Afrikaanse regering, zoals Greenpeace-activisten, Palestijnse en Israëlische kemphanen en Zimbabwaanse landlozen de afgelopen dagen tot hun schande hebben moeten ervaren.

Om de dreiging van criminaliteit, rellen en terrorisme het hoofd te bieden, heeft Pretoria een indrukwekkend arsenaal aan veiligheidsmensen en materieel ingezet. Uit veiligheidsoverwegingen wil de regering niet zeggen hoeveel politieagenten er op de been zijn, maar schattingen lopen uiteen van 9000 tot maar liefst 20.000, soldaten niet meegerekend. Helikopters vliegen voortdurend boven Sandton. Op de internationale luchthavens staan lange rijen voor de paspoortcontrole; elke bezoeker wordt grondig gescreend. Speciale hondenbrigades speuren in Johannesburg naar explosieven. Dokters op motorfietsen staan klaar om in actie te komen. Zelfs de mortuaria zijn in verhoogde staat van paraatheid gebracht.

Elk voertuig dat de veiligheidszone rond het conferentiecentrum binnenrijdt, wordt op explosieven gecontroleerd. De politie schat dat er gemiddeld continu zo’n 70.000 voertuigen in Sandton zullen zijn. Zelfs het voedsel zal worden gecontroleerd op gif en miltvuurbacteriën.

Met de aanslagen van 11 september nog vers in het geheugen, patrouilleert de luchtmacht dag en nacht boven Johannesburg. Binnen een straal van 5 kilometer rond het conferentiecentrum mag geen enkel burgervliegtuig komen en vluchtplannen moeten 24 uur van tevoren worden ingediend. Politiewoordvoerder Charmaine Muller laat er geen twijfel over bestaan wat er gebeurt als toestellen zich toch binnen de ”no-fly-zone” wagen: „De strijdkrachten zullen met hen afrekenen.”

De vele Zuid-Afrikaanse politiemensen nemen hun taak uiterst serieus, maar toch is alles omgeven met een typisch Afrikaanse charme. „Hoe gaat het vandaag, broeder?” vraagt een vervaarlijk uitziende zwarte agent aan een streng kijkende heer in pak die zich naar de conferentie haast. „Kom maar hierheen, schatjes”, roept zijn vrouwelijke collega naar twee journalisten die kennelijk niet goed weten waar ze moeten zijn.

„Onze orders zijn duidelijk”, zegt Brian Steiger, een 35-jarige politie-inspecteur die een groepje Zimbabwaanse demonstranten in de gaten houdt. „Alles moet gladjes verlopen; het mag niet uit de hand lopen. De enige manier om dat te bereiken is een zero-tolerance-beleid. Zodra je concessies gaat doen, krijg je tonelen zoals in Seattle of tijdens de laatste EU-toppen. Anderzijds proberen we zo relaxed mogelijk met de situatie om te gaan. Dat geeft de deelnemers aan de top een beter gevoel en we blijven er zelf ook vrolijk bij.”

Gelet op de uitgebreide veiligheidsmaatregelen, lijkt het alsof er weinig fout kan gaan. Henri Boshoff, verbonden aan het Zuid-Afrikaanse Instituut voor Veiligheidsstudies, waarschuwt echter dat de „boel toch makkelijk kan overkoken.” „Zuid-Afrika heeft door zijn geschiedenis weliswaar een van de beste veiligheidsapparaten ter wereld, maar als je tegenover een groep van duizenden kwaadwillende radicale activisten komt te staan, begin je in de praktijk niet zo heel veel. Hooguit met zeer grof geweld.”

En dan is er natuurlijk de veelbesproken dreiging van terrorisme. Tientallen staatshoofden en regeringsleiders uit de hele wereld op één plaats bij elkaar. Een uitgelezen mogelijkheid voor terroristen? Boshoff: „Dat heeft de Zuid-Afrikaanse overheid natuurlijk ook wel in de gaten. Naar mijn idee heeft ze alles gedaan wat in haar vermogen ligt om aanslagen te voorkomen. Anderzijds verzinnen terroristen steeds weer wat nieuws, kijk maar naar 11 september. Tegen terrorisme kun je je nu eenmaal nauwelijks verdedigen.”