Op 31 oktober 1517 publiceerde Maarten Luther in Wittenberg -gelegen in het huidige Saksen-Anhalt- zijn 95 stellingen. Algemeen wordt dit beschouwd als het begin van de Reformatie.De Reformatie leidde niet alleen tot fundamentele veranderingen in theologie en kerk. De „protestantse wereldlijke vroomheid” stempelde ook maatschappij en cultuur, het recht, opvoedingsidealen, wetenschappelijke structuren en de kunst, schrijven prof. dr. Udo Sträter en dr. Wolfgang Flügel in een uitvoerige toelichting op het project ”Spoorzoeken. De invloeden van de Reformatie”, een initiatief van de Martin-Luther-Universiteit in Halle. Sträter en Flügel zijn beiden aan deze universiteit verbonden.

Doel van het project ”Spurenlese” is de invloeden die er van Luthers Reformatie zijn uitgegaan, op te sporen, om er op deze manier een beter beeld van te krijgen.

Maar dat niet alleen. „Uitgaande van de protestantse traditie” wil de universiteit ook nagaan welke relevantie de Reformatie nu nog heeft, ook buiten de kerk, „voor de meest uiteenlopende terreinen van onze tegenwoordige cultuur.”

De Martin-Luther-Universiteit in Halle voelt zich „op een bijzondere wijze verplicht” een rol te spelen in de voorbereidingen op het 500e jubileum van de Reformatie, schrijven prof. Sträter en dr. Flügel, „niet het minst omdat in onze universiteit Luthers invloeden op een directe wijze voortleven.” In het Reformatieherdenkingsjaar 1817 verenigde de toenmalige universiteit van Wittenberg zich met die in Halle. Hieruit ontstond de huidige Martin-Luther-Universiteit Halle-Wittenberg.

De komende tien jaar -door prof. Sträter aangeduid als „een Reformationsdekade”- „moet Luthers Reformatie intensief en maatschappijbreed besproken worden.” Zijn universiteit wil hiervoor een platform bieden.

In 2017 zal in de Lutherstad Wittenberg een groot internationaal congres plaatshebben, waarop het „totaalbeeld” van alle bevindingen tot dan toe wordt gepresenteerd. Deze conferentie wordt door middel van het project Spoorzoeken wetenschappelijk en organisatorisch voorbereid. Aanspreekpunt voor het project zijn prof. Sträter en dr. Flügel.

Bij het megajubileumcongres in 2017 zal overigens niet alleen de Martin-Luther-Universiteit betrokken zijn. Deze maand, op 23 maart, wordt een „curatorium” samengesteld, waarin vooraanstaande personen uit kerk, wetenschap en politiek (ook uit de Bondsdag), zitting zullen nemen. Dit curatorium gaat zich onder meer bezighouden met het in 2017 te houden congres.

In het kader van het project heeft in oktober volgend jaar een eerste voorbereidende internationale conferentie plaats. Hiermee zal de eerste fase van de voorbereidingen op het jaar 2017 worden afgesloten.

Deze eerste fase staat in het teken van een tweetal opgaven, schrijven Sträter en Flügel. De eerste: „Om een interdisciplinaire analyse van de invloeden van de Reformatie in haar totale breedte mogelijk te maken, zal een aantal cultuurvelden moeten worden vastgesteld en een aantal detailvragen en eerste analyses worden aangereikt.”

Hierbij moet volgens de beide wetenschappers de onderzoekstraditie van de sociologen Max Weber en Ernst Troeltsch betrokken worden, maar niet minder de internationale discussies die op dit moment spelen in de wetenschap: in publicaties, op conferenties en vooral ook in onderzoeksprojecten.

„Dit leidt meteen tot de tweede opgave: nodig is ook om alle internationale initiatieven en onderzoeksprojecten die zich bezighouden met de culturele invloeden van de Reformatie, bij elkaar te brengen, zodat deze een netwerk kunnen gaan vormen en er nieuwe perspectieven voor interdisciplinair onderzoek worden geopend.” Zelf gaf de Haller universiteit hiertoe alvast een voorzetje: in 2006 riep zij een ”Sociëteit voor Reformatiegeschiedenis” in het leven.

Tot nu toe denken de betrokkenen bij het project aan een zestal te onderzoeken cultuurvelden, „waarbij altijd weer blijkt dat hiertussen inhoudelijke verbanden bestaan.”

Het eerste cultuurveld betreft (voorlopig) ”Taal, muziek en beeldende kunst”; het tweede ”Vorming en wetenschap”, het derde ”Politiek, staat en recht”, het vierde ”Economie en maatschappij”, het vijfde ”De waarneming van buitenstaanders (rooms-katholieken, Joden, moslims)”, en het zesde ”Quo vadis? (Waar gaat het heen?) Kansen en risico’s van een protestantse levenshouding”.

Het jaar 2017 is nog ver weg, benadrukt prof. Sträter, „en veel zaken zijn nog onduidelijk. Maar ik zou er heel blij mee zijn als onder meer door middel van het project ”Spoorzoeken” de Reformatie weer volop in de belangstelling komt te staan - in Duitsland, maar ook daarbuiten.”