De enorme verhoging van de premies legt een groot beslag op de fondsen, zo bericht persbureau Religioscope. En dat terwijl Joodse organisaties -verenigingen, gemeenschapscentra, synagoges- toch al veel geld moeten steken in het zich beveiligen tegen mogelijke terroristische aanvallen. „Dit is een geweldig probleem voor ons”, zegt Diana Aviv, vice-president van de United Jewish Communities (UJC).

Amerikaanse verzekeringsmaatschappijen leden het achterliggende jaar zeer grote verliezen als gevolg van de terroristische aanslagen. Ze proberen deze af te wentelen op hun cliënten. Gevolgen van terreur worden in de meeste gevallen niet meer automatisch gedekt.

Ook in de staten waarin een dergelijke handelwijze is verboden, zoals New York, is het aantoonbaar moeilijker geworden om een maatschappij te vinden die garant wil staan voor de gevolgen van een aanslag.

Leiders van Joodse organisaties vragen zich nu af of zij misschien ten onrechte slachtoffer worden van deze ontwikkeling. Abraham Foxman, directeur van de Anti-Defamation League, heeft vorige week brieven gestuurd naar het Witte Huis en Congresleiders met het verzoek de zaak te onderzoeken. „Vele non-profitorganisaties zijn dramatisch getroffen door de gestegen verzekeringspremies. Toch vrezen we dat Joodse instanties er, vanwege de toegenomen kans op een aanslag, meer mee te maken krijgen.”

Verzekeringsmaatschappijen verwerpen die gedachte echter. „De premies gaan voor iedereen omhoog”, zegt P. J. Crowley, vice-president van het Insurance Information Institute. „Worden Joodse groeperingen eruitgepikt? Nee.”

Stegen de premies voor commercieel onroerend goed tot 11 september met 15 à 20 procent, sindsdien zijn ze, aldus Crowley, met gemiddeld 30 procent toegenomen. „En in sommige gevallen is zelfs een verhoging van 50 tot 100 procent niet ongebruikelijk.” Inmiddels is het New York State Insurance Department, een regulerende instantie, een onderzoek begonnen naar discriminerend gedrag ten opzichte van Joodse groeperingen in New York, aldus hoofdinspecteur Gregory Serio.

De Jewish Federation Council of Greater Los Angeles kreeg te maken met een verdubbeling van de verzekeringspremies. „En dit jaar zal het nog erger worden”, verwacht vice-president Jack Klein. Ook de UJA-federatie in New York zag de tarieven „als een raket omhooggaan.”

Het woord Jood is een onwelkom woord in de verzekeringswereld geworden, zei Mike Scheinbaum van de Greater Miami Jewish Federation tegen persbureau Associated Press.

In Nederland lijkt het allemaal nog wel mee te vallen. „Misschien kunnen rabbijnen in Amsterdam er meer over zeggen”, reageert F. de Goede, voorzitter van de Tilburgse Aree haNegev, de Liberaal Joodse Gemeente Brabant. „Ik moet zelfs zeggen dat ik dit onderwerp nog niet eerder ter sprake heb horen komen.”

De Joodse Cheider-school in Amsterdam was vrijdag niet voor commentaar bereikbaar. Ook R. Naftaniel, directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) te Amsterdam, verklaart echter niets van een omslag te hebben vernomen. „Vermoedelijk heeft dat te maken met het feit dat van een claimcultuur, zoals in de Verenigde Staten, in Nederland nauwelijks sprake is.”

R. Vis, secretaris van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap, zegt evenmin aanwijzingen te hebben dat maatschappijen de premies voor Joodse gebouwen en organisaties hebben verhoogd. „Maar 11 september heeft ons land ook niet echt getroffen. Bovendien heerst hier toch nog wel een andere cultuur dan in de Verenigde Staten.

Het is voor Joden wel moeilijker geworden zich in het openbaar te vertonen, weet Vis. „In bepaalde stadsdelen in Amsterdam durf ik me echt niet meer met m’n keppeltje op te vertonen. Dan weet ik zeker dat ik word nageroepen of nog erger. Maar de agressie richt zich tot nu toe niet op Joodse gebouwen.”