Japanse deskundigen schatten het gemiddelde geboortecijfer op 1,3. (De definitieve cijfers worden in september bekendgemaakt.) Vergeleken met een geboortecijfer van 1,26 in 2005 betekent dit een forse stijging. De toename wordt voornamelijk toegeschreven aan meer zekerheid. Nu de Japanse economie na meer dan vijftien jaar van stagnatie en deflatie aantrekt, biedt een toenemend aantal werkgevers weer vaste banen aan. De trend van de afgelopen jaren was een toename van kortlopende contracten en van deeltijdbanen. Dat lijkt nu te veranderen.Ook trouwt een groter aantal vrouwen voor hun dertigste jaar. Ook dat is een opzienbarende ommekeer van een trend die meer dan een halve eeuw oud was. In 1970 was de gemiddelde leeftijd van een moeder die van haar eerste kind beviel 25,6. In 2005 was dat gestegen naar 29,1. Nu er meer vrouwen op jongere leeftijd trouwen, wordt verwacht dat deze gemiddelde leeftijd weer zal dalen.

Premier Abe zei blij te zijn met de toename en beloofde meer maatregelen om de nieuwe trend te versterken. „We zijn van plan ons in te spannen om het lage geboortecijfer tegen te gaan, zodat deze stijgende trend zich zal doorzetten”, aldus de premier.

Het Japanse geboortecijfer is een van de laagste ter wereld. De Japanse overheid is al langere tijd op zoek naar methodes om de daling van het geboortecijfer om te buigen in een stijging. Onderzoeken tonen aan dat veel echtparen graag kinderen willen hebben, maar dat zij het financieel of praktisch niet aandurven.

Kinderen zijn een kostbare investering in Japan. Het Japanse ministerie van Economie, Handel en Industrie heeft berekend dat het tussen de 13 miljoen en de 60 miljoen yen (82.000 tot 380.000 euro) kost om een kind tot 21 jaar groot te brengen. Kosten vormen niet het enige probleem. De grootste hindernis is de werkgelegenheid, bleek volgens een onderzoek van het ministerie van Volksgezondheid. Het vroeg meer dan duizend Japanners wat hen het meest zou bewegen om kinderen te krijgen. Zo’n 43 procent antwoordde: „Een baan die het gemakkelijk maakt om te werken, zelfs met kinderen.” Op de tweede plaats, met 32 procent, volgde: „Een toename van overheidshulp zoals toeslagen voor kinderen.”

Zo’n 54 procent van de ondervraagden antwoordde dat zij meer tijd met hun kinderen willen doorbrengen. Zelfs als dat betekent dat hun inkomen zou dalen. Het zijn vooral mannen van dertig tot veertig jaar die deze wens koesteren. In deze leeftijdsgroep gaf meer dan 61 procent van de ondervraagde mannen dit antwoord.

Vrijwel iedereen was het erover eens dat Japan het zich kan veroorloven om meer overheidsfondsen voor kinderen beschikbaar te stellen. Zo’n 85 procent gaf te kennen dat de overheid kinderbijstand moet bekostigen door „te snijden in openbare werken en administratieve uitgaven.” Het wemelt in Japan van de openbare werken die zijn bekostigd door de overheid en die zijn uitgelopen zijn op gigantische fiasco’s. Aan leegstaande hotels of doodlopende snelwegen en dergelijke heerst geen enkel gebrek.

Een ander onderzoek van het ministerie van Volksgezondheid toont dat flexibeler werksituaties inderdaad hogere geboortecijfers opleveren. In Japanse steden waar moeders vaste banen hebben en vaders minder overwerken, schiet het geboortecijfer omhoog. Het geboortecijfer ligt vooral laag in grote steden waar veel vrouwen slechts tijdelijke banen kunnen bemachtigen of veel uren werken. In megasteden zoals Tokio, een stad met 13 miljoen inwoners, waar vaders doorgaans meer dan zestig uur per week werken, ligt het geboortecijfer het laagst.

De Japanse bevolking is in sneltreinvaart aan het vergrijzen. Op het ogenblik is 20 procent van de Japanse bevolking ouder dan 65 jaar oud. Tegen 2025 zal dit percentage 35 bedragen. De eerste babyboomers gaan dit jaar met pensioen. De eerstvolgende twintig jaar verdwijnt er een enorm aantal werknemers uit de economie. Al deze nieuwe ouderen eisen de komende jaren steeds meer verzorging. Het land zal het mede daarom voornamelijk moeten hebben van een natuurlijke toename van het aantal inwoners of verbeterde technologie om de problemen van de vergrijzing het hoofd te bieden.