„Reformatie voluit actueel in deze tijd”
LEIDEN - De leer van de rechtvaardiging en de verkiezing is niet een gedateerd product uit de zestiende-eeuwse Europese cultuur. Deze leer vormt het hart van de Heilige Schrift en geldt dwars door alle culturen, continenten en wereldreligies heen, zo stelde prof. dr. W. Balke dinsdagavond tijdens een lezing voor het CSFR-dispuut Panoplia in Leiden.
Het onderwerp van zijn referaat luidde ”Onvervaard of onaanvaardbaar? De reformatorische erfenis in de bedding van een postmoderne tijd”.De beide leerstukken -de rechtvaardiging uit het geloof en de predestinatie- behoren tot de meest Bijbelse van onze geloofsleer, aldus prof. Balke. „Van de drie-eenheid en de christologie kan men niet goed zeggen dat ze zo in de Bijbel staan als in onze dogmatiek: zij staan in het verlengde van de Heilige Schrift. De verkiezing en de rechtvaardiging staan er voluit, uitgewerkt, in. Zij vormen het hart van de apostolische verkondiging. De rechtvaardiging is uiterst actueel, nu men steeds meer, links en rechts, drijft op subjectieve ervaringen. De predestinatie is een stralend licht in de afgronden van het nihilisme en fatalisme.””
Prof. Balke, emeritus hoogleraar geschiedenis van het calvinisme aan de Vrije Universiteit, benadrukte ook het belang van het geloofsartikel dat „Christus geboren is uit de maagd Maria.” „Dit artikel staat onder zware kritiek. Christus heeft het volle mensenleven aangenomen en door Zijn verzoening in eer hersteld. Juist in Zijn komen in de wereld rust de waarde van huwelijk en seksualiteit. Het gaat in de maagdelijke geboorte om de daad van God. Het gaat om Zijn waarachtig mens-zijn. Daarom is Hij geboren uit Maria. Maar het gaat daarin niet minder om Zijn goddelijke soevereiniteit. Daarom werd Hij geboren uit de maagd Maria.”
De inleider pleitte voor een levende omgang met de Bijbel. „Alleen wanneer de dogmatische bezinning hand in hand gaat met het onderzoek van de Heilige Schrift worden wij voor verstarring bewaard.”
Rechtvaardiging en verkiezing hangen, aldus prof. Balke, heel nauw samen. Het zijn de meest Bijbelse leerstukken van de dogmatiek en ze vormen het hart van de apostolische prediking. De vaste en zekere troost van het Evangelie is verankerd in Gods verkiezende genade. „Zaken als het pactum salutis, de goddelijke heilsraad - het zijn vandaag voor vele theologen, predikanten en kerkgangers antiquiteiten geworden. Dat de liefde en genade van God rust in Zijn verkiezing, daar weet men niets mee te beginnen. Dat is ook niet verwonderlijk, want de predestinatie en het sola fide beide hebben geen aansluiting bij het humanisme, bij iets goeds dat in de mens te vinden zou zijn.”
Wie de verkiezing losmaakt van de rechtvaardiging, doet dat volgens de emeritus hoogleraar ook met de wedergeboorte. „Merkwaardig trouwens dat Paulus in de reeks van Romeinen 8 de wedergeboorte niet noemt. Ieder die alles vastpint op de wedergeboorte, of men dat nu doet op een bevindelijk smalspoor of op een kuyperiaans cultureel breedspoor, bevindt zich op een doodlopend spoor.”