Christ Church Jeruzalem opent bibliotheek
JERUZALEM - Joodse en Arabische wetenschappers zullen vanaf nu een beter inzicht kunnen krijgen in de rol die puriteinse, piëtistische en evangelische christenen hebben gespeeld in het proces dat leidde tot het ontstaan van de staat Israël. De oudste protestantse kerk in Israël, Christ Church in Jeruzalem, opende deze week de Conrad Schick bibliotheek.
Academici zullen in de bibiotheek, en het archief daarvan, negentiende-eeuwse geschriften kunnen bestuderen van protestantse zendelingen die werkten voor de London Jews Society. Deze organisatie had in de negentiende eeuw niet alleen werkers uitgezonden naar Palestina, maar ook naar Marokko, Polen en Zuid-Afrika. In hun rapporten aan de thuisbases beschreven zij hoe joden en christenen leefden. De documenten geven ook inzicht in de ontwikkeling van joods-christelijke relaties in de negentiende eeuw.Uit de documenten blijkt dat christenen in Engeland en Duitsland voorstander waren van de terugkeer van het Joodse volk naar Palestina. Groot-Brittannië hoopte door de Joden te steunen ook meer politieke invloed in het Midden-Oosten te krijgen. In 1917 zou deze steun bijdragen aan de totstandkoming van de Balfour Declaratie.
„Je kunt het eens of oneens zijn met zending onder de Joden, feit is dat het hier gaat om een belangrijke wetenschappelijke kwestie”, zegt historicus David Pileggi. „De informatie die in hun bladen staat, is van groot belang.”
De zendelingen verzamelden ook voorwerpen als Thorarollen, brieven en manuscripten van de Joodse gemeenschap. „Verder hebben we honderden glasplaten met foto’s uit het einde van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw. Sommige ongelooflijk zeldzaam en zeer kostbaar.”
De aan Christ Church verbonden Britse organisatie, the Church Ministry Among the Jews (CMJ), zal nog dit jaar veel materiaal naar Jeruzalem zenden. Volgens Pileggi zal ook een uitgebreide Hebreeuwse en Engelstalige website worden geopend, met unieke informatie over het werk van de London Jews Society, de christenen in het negentiende-eeuwse Palestina en van de vroegere messiaanse Joodse gemeenschappen. „We zijn van plan de meest waardevolle boeken en enkele andere belangrijke documenten in te scannen.”
Amerikaanse en Britse christenen hebben geld gedoneerd voor de bibliotheek. Pileggi hoopt ook donaties te ontvangen van christenen wereldwijd die oude boeken hebben van schrijvers uit de negentiende eeuw, bijvoorbeeld van voorgangers die voor de Eerste Wereldoorlog Palestina bezochten.
De bibliotheek is genoemd naar Conrad Schick. Die wordt, aldus kerkhistoricus Kelvin Crombie, beschouwd als de belangrijkste wetenschapper in het negentiende-eeuwse Palestina. Schick was betrokken bij archeologie, ontwierp als architect belangrijke gebouwen in Jeruzalem en was landmeter voor de Turkse autoriteiten.
Waar Schick echter vooral beroemd om werd, waren zijn modellen. Op verzoek van de Turkse sultan maakte hij een model van de Tempelberg, dat in 1871 werd tentoongesteld. „Hij was een van de zeer weinige niet-moslims die de Tempelberg op mochten”, zegt Crombie.
Van Crombie zelf kwam vorig jaar een boek uit over het leven van bisschop Michael Solomon Alexander. Deze tot het christendom bekeerde jood werd de eerste protestantse bisschop in Palestina. Hij werd gesteund door puriteinse, piëtistische en evangelische christenen in Engeland en Duitsland. Samen met de zendeling John Nicolayson speelde hij een cruciale rol in de totstandkoming van de protestantse kerk in Palestina in de Turkse tijd.