Uiteraard is een sneeuwbaleffect niet gegarandeerd. Je moet dan kiezen voor iets van zieligheid, veiligheid of smeuiigheid. „Van een Zimbabwaans jongetje moet het linkerbeen afgezet worden, tenzij u dit mailtje vandaag nog doorstuurt.” Dat is er één uit de oude doos. Daar trapt niemand meer in.Virusalarm werkt beter. „Een afschrikwekkend virus wil uw harde schijf leegvreten. Open geen mails met als titel ”I love you”.” Massale verspreiding, tot verbijstering van de echte Valentijnaanbidders.

Kerk

Er is ook serieuzere sneeuwbalmail. Iemand wil zijn commentaar op een predikant, een preek of een kerkgenootschap uiten. Dit soort mail vindt helaas zijn weg in kerkelijk Nederland en vormt wekenlang het onderwerp van allerlei internetforums. Kerkelijke vergaderingen die bijvoorbeeld een predikant schorsen, kunnen er de klok op gelijk zetten dat binnen een uur na het bekend worden een stroom van mails en internetdiscussies op gang komt. Ook in een gemeente kunnen de leden via mail elkaar gemakkelijk vinden en is het voor ontevreden mensen niet moeilijk een blok te vormen tegen de kerkenraad. Dat is buitengewoon ernstig. Het kan de gemeente totaal verwoesten.

Hoe ga je als kerkenraad daarmee om? Laat je de mogelijke mening van de gemeente zwaar wegen in beleidsvorming? Ga je de besluiten die na een zorgvuldig proces tot stand zijn gekomen, nuanceren? Ik denk het niet. Niet voor niets wordt bij de bevestiging in het formuliergebed gevraagd om de gave van kloekheid. Kloekheid is in 2007 onverminderd nodig.

Een gevaarlijke valkuil lijkt me een andere reactie. Een kerkenraad zou onder invloed van de toenemende democratisering door internet ervoor kunnen kiezen om steeds voorzichtiger en kariger te worden in het naar buiten brengen van informatie. Om een gesloten front te vormen met de rug naar de gemeente. Het leidt tot onvruchtbare krampachtigheid.

Vertrouwen

Wat dan? De informatiestromen die via adsl beleid en besluit ter discussie stellen, vallen vanuit de consistorie niet te sturen, laat staan te stuiten. Een kerkenraad kan echter wel de voedingsbodem beïnvloeden, waarop deze vaak giftige planten groeien. Zij kan het broeikaseffect voorkomen waardoor de stormen van kritiek ontstaan. Het sleutelwoord is vertrouwen. Wantrouwen versterkt tegenstellingen, vertrouwen dooft ze uit.

Een sfeer van vertrouwen in de gemeente ontstaat door openheid. Een kerkenraad die integer en transparant de gemeente dient, zal niet snel het vertrouwen van de leden verliezen. Het zou goed zijn als de kerkenraden te midden van alle ontwikkelingen dat aspect eens tegen het licht zouden houden. Natuurlijk moet een kerkenraad uiterst zorgvuldig omgaan met vertrouwelijke informatie. Maar waar het kan zou de kerkenraad actief de gemeente moeten informeren. Niet zo weinig mogelijk informatie naar de leden van de gemeente, maar zo veel mogelijk. In het kerkblad een maandelijkse rubriek waarin de mededelingen staan uit de kerkenraadsvergadering. Een open houding op de ledenvergadering, een attitude waarin meedenken gewaardeerd wordt en feedback positief wordt opgepakt.

Geslotenheid van de kerkenraad kan ook voorkomen worden door, waar dat nog niet gebeurt, meer ernst te maken met de regel van de Dordtse Kerkorde dat ambtsdragers niet voor het leven dienen, en dus na het aftreden niet voortdurend herkiesbaar zijn.

Herkiesbaar

Dit lijkt misschien allemaal wat bedreigend. Maar wie dit ziet als het offer dat de kerkenraden moeten brengen voor de tijdgeest, als een spijtoptie, slaat de plank mis. Zo zijn kerkenraden bedoeld. Onze vaderen waren in de tijd van de opbouw van de gemeenten zeer huiverig voor „tirannije ende eerghierichheijt” in de consistorie, die voorkomt uit de „verkeerdtheijt der menschen.” Wat moet het goed zijn voor de kerkenraad in haar dienende functie om welwillend de gemeente te informeren. Om hun problemen, zorgen, bezigheden en vreugden op authentieke wijze met de gemeente te delen. Wat kan dat het gebed voor de kerkenraad in de gemeente bevorderen. Het was de houding van de grote Ambtsdrager, de Heere Jezus Christus, Die alle macht afgelegde om dienstbaar te zijn.

Deze column gaat over actieve openbaarheid van de kerkenraad. Over vertrouwen en de strijd tegen de verwoestende werking van verdeeldheid. Ik hoop niet dat hij opgevat wordt als een argument om de kerkenraad te bekritiseren.
Zijn wil

Nergens in de Bijbel is een handvat te vinden om een kritische houding tegenover de door God gegeven ambtsdragers te rechtvaardigen. Integendeel. Wee degene die al dan niet met behulp van moderne media meewerkt aan verdeeldheid en verwarring in de gemeente van Jezus Christus. Hij stelt zich rechtstreeks in dienst van de duivel.

Het is goed als er een open sfeer is tussen kerkenraad en gemeente, waarin we welwillend en in liefde vragen kunnen stellen aan elkaar. Laten we het in bescheidenheid doen, we weten immers niet alles wat er in een gemeente speelt. Maar veel meer dan onze vragen heeft de kerkenraad ons meeleven nodig, ons gebed, onze steun. Onze „behoorlijke (gepaste) gehoorzaamheid”, (Heidelberger Catechismus, vraag 39) ondanks hun gebreken en zwakheden. Wat kan het voor een gemeente veel betekenen als er een voortdurend gebed is voor de broeders, opdat zij mogen worden vervuld met de kennis van Zijn wil, in alle wijsheid en geestelijk verstand (Kolossensen 1:9).

Reageren? welbeschouwd@refdag.nl.