De hoge tarieven voor bankpasjes, pinbetalingen, creditcards en andere bancaire handelingen zijn Kroes al langer een doorn in het oog. Anderhalf jaar geleden gaf ze opdracht tot onderzoek, nu is ze bijna klaar om de eerste banken die de concurrentie buiten de deur houden, voor de rechter te brengen.De schade als gevolg van de slechte concurrentie op de bancaire consumentenmarkt kan in de honderden euro’s per jaar per huishouden lopen. „Geen koffiegeld”, zei Kroes. De totale schade voor de Europese consument en het midden- en kleinbedrijf loopt in de miljarden.

Er gaat veel geld om in de Europese betaalkaartindustrie: de verrichtingen van consumenten hebben een waarde van 1350 miljard euro per jaar. De betalingen leveren de banken jaarlijks ongeveer 25 miljard euro aan vergoedingen van Europese bedrijven op. De markt voor consumentenbankieren genereert in de EU tussen de 250 en de 275 miljard euro per jaar aan bruto inkomsten, gelijk aan 2 procent van het bruto binnenlands product in de EU.

Kroes stoort zich niet aan het feit dat banken winst maken, maar het zijn de excessieve tarieven voor gebruik van pinpas en creditcard en de kosten om van bank te veranderen (in Frankrijk bijvoorbeeld 335 euro) die haar dwarszitten. Banken gebruiken hun sterke positie op de nationale markt om die tarieven hoog te houden. Grensoverschrijdende concurrentie is er nauwelijks.

Kroes gaf als voorbeeld van de „opgedreven” tarieven de kosten die de detailhandel betaalt. In sommige landen ligt dat vier keer zo hoog als elders. En de kosten worden doorberekend in de consumentenprijs. Banken in Oostenrijk, Finland en Portugal hebben hun leven na eerdere waarschuwingen gebeterd.

Het Platform Detailhandel Nederland riep Kroes woensdag op vooral de creditcardmaatschappijen aan te pakken. Een creditcardbetaling is voor de winkelier gemiddeld vijftig keer duurder dan een pinbetaling. Het platform wil dat de winkels kale prijzen gaan berekenen en dat wie met een creditcard wil betalen daarbovenop een toeslag moet betalen.

Nederlandse banken voelden zich gisteren niet aangesproken. „Er zijn geen specifieke knelpunten gesignaleerd in de concurrentie tussen banken in Nederland. Daarmee bevestigt het rapport het beeld dat er op de Nederlandse bankenmarkt voldoende concurrentie bestaat”, liet de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) weten. Kroes was het daar niet helemaal mee eens. „De situatie in Nederland is verre van de slechtste, maar toch ook één waar we naar moeten kijken”, sprak ze dreigend.