Jurist laakt besluit GKN inzake bezit
In de concept-kerkorde van de Verenigde Protestantse Kerk in Nederland (VPKN) hoort alsnog het recht op toe- en uittreden van de plaatselijke kerken geregeld te worden. De synode van de Gereformeerde Kerken besloot wel dat een plaatselijke kerk die de SoW-kerken wil verlaten, haar bezittingen kwijt is, maar met dit besluit overschrijdt de synode haar bevoegdheid.
Dat schrijft prof. mr. P. de Haan in het Centraal Weekblad van vrijdag. Hij is emeritus hoogleraar onroerendgoedrecht en bestuursrecht aan de TU Delft en aan de VU te Amsterdam. In zijn bijdrage concludeert hij dat voor de vereniging van drie kerkverbanden zowel synodale beslissingen als besluiten van alle betrokken kerkenraden nodig zijn. „Dat geldt zeker voor gereformeerde kerken, maar het zou voor confessionele en hervormd-gereformeerde gemeenten uit de Hervormde Kerk eveneens een uitkomst zijn zelf te kunnen beslissen over toetreding tot het nieuwe kerkverband. Niet voor niets hebben zij een unie van kerkverbanden voorgesteld omdat zij de grote stap naar een fusie nog niet aandurven.”
De hoogleraar-jurist stelt dat het kenmerk van zowel het hervormde als het gereformeerde kerkrecht „hoort te zijn en te blijven dat synodes geen heerschappij voeren over plaatselijke kerken, maar daaraan dienstbaar zijn, zoals zelfs de wereldlijke overheid tegenover haar burgers betaamt.” Prof. De Haan denkt dat als men gemeenten niet zonder meer dwingt, het herenigingsproces gaat „lopen als een lier.”
De hoogleraar schrijft dat de gereformeerde synode haar bevoegdheden overschreed, zowel wat betreft het burgerrechtelijke als het kerkrechtelijke aspect. Hij stelt dat de conceptkerkorde van de VPKN weliswaar de structuur heeft van de hervormde kerkorde, maar dat dit niet vanzelfsprekend betekent dat de uitleg daarvan zonder meer toegepast kan worden. In de lijn van de Stichting Hervormd Kerkrecht en zich baserend „op vooraanstaande civiele juristen en kerkrechtdeskundigen” stelt hij „dat ook de huidige hervormde kerkorde in dit opzicht aansluit bij de Dordtse Kerkenordening van 1618. Daarin is de zelfstandigheid van de plaatselijke kerken van meet af aan vooropgesteld.”
De hoogleraar laakt het dat de gereformeerde synode „probeert een definitief einde aan deze zelfstandigheid te maken” en daarbij een „voortreffelijk rapport van een synodecommissie ter zijde stelde.” Hij vindt dat het gereformeerde kerkrecht op het meest wezenlijke punt overboord is gezet.
