De nieuwe opleiding, onderdeel van de Tilburgse universiteit, is de enige door Rome erkende wetenschappelijke opleiding tot het priesterambt binnen de RK-Kerk in Nederland.De faculteit is de priesteropleiding van het aartsbisdom Utrecht en de bisdommen Groningen-Leeuwarden, Rotterdam en Breda. De drie andere bisdommen (Roermond, Den Bosch en Haarlem) hebben hun eigen (hbo-)priesteropleiding. De faculteit leidt niet alleen kandidaten voor het priesterambt op. Ook studenten die pastoraal werker of leraar godsdienst en levensbeschouwing willen worden, kunnen er terecht.

De opleiding heeft nu 250 studenten, van wie iets meer dan de helft vrouw is. Er zijn 25 docenten, onder wie 10 hoogleraren, aan verbonden. Decaan is de Vlaming Adelbert Denaux, oud-hoogleraar in Leuven. De faculteit is ontstaan uit een fusie van de faculteit theologie en religiewetenschappen in Tilburg en de Katholieke Theologische Universiteit te Utrecht.

Het Vaticaan had in 2004 bij het vijfjaarlijkse bezoek van de bisschoppen aan Rome aangedrongen op de fusie, omdat de twee opleidingen ieder afzonderlijk te weinig studenten hadden en er problemen zouden kunnen ontstaan bij het vinden van geschikte docenten. De hoofdvestiging staat in Utrecht. In Tilburg bevindt zich een dependance.

Het Vaticaan heeft Simonis tot grootkanselier van de nieuwe opleiding benoemd. Bisschop Wim Eijk van Groningen-Leeuwarden is binnen de bisschoppenconferentie verantwoordelijk voor het hoger en wetenschappelijk katholiek onderwijs en heeft de afgelopen jaren zeer veel tijd in de nieuwe opleiding gestoken.

Moraaltheoloog Frans Vosman uitte eerder deze week voor de KRO-radio kritiek op de screening van docenten voor de nieuwe opleiding. Vosman kreeg geen ”nihil obstat”, een verklaring van geen bezwaar uit Rome, waardoor hij geen docent aan de nieuwe faculteit kon worden. Volgens hem is de screening niet zorgvuldig en niet volledig geweest.

Eijk sprak gisteren de aantijging tegen. Van elke docent die voor een nihil obstat in aanmerking wilde komen, is volgens de bisschop zeer zorgvuldig onderzocht of de publicaties in overeenstemming met de leer van de RK-Kerk waren en of hij of zij die leer op een positieve wijze naar voren bracht. Kandidaten die waren afgewezen, konden in beroep gaan bij de Vaticaanse congregatie voor het katholieke onderwijs, maar geen van hen heeft van die mogelijkheid gebruikgemaakt.

Eijk wilde om privacyredenen niet zeggen hoeveel docenten geen nihil obstat hebben gekregen, maar zei wel dat het aantal docenten dat verlof kreeg om aan de nieuwe faculteit te werken, „onverwacht” hoog was. Afgewezen docenten hoeven overigens niet te vrezen werkloos te worden. Zij krijgen een functie bij religiewetenschappen.