Generaal Benny Gantz sprak dinsdag tijdens een conferentie op de universiteit van Tel Aviv over hoe Hezbollah de overwinning van de tweede Libanonoorlog opeist. Volgens Gantz is die claim bizar: de organisatie verloor volgens hem tussen de 500 en 800 strijders, haar infrastructuur zou vernietigd zijn en haar capaciteiten beperkt.Ironisch genoeg kondigde Gantz’ commandant, opperbevelhebber Dan Halutz, in de nacht van dinsdag op woensdag zijn ontslag aan. Opnieuw werd het naoorlogse gevoel van de gewone man en vrouw in Israël duidelijk: heel misschien heeft Hezbollah de oorlog niet echt gewonnen, maar Israël heeft hem zonder meer verloren.

Elk leger moet in een oorlog duidelijke doelstellingen hebben. Voor Israël waren die doelstellingen afgelopen zomer: het veilig terugbrengen van de twee ontvoerde soldaten, het stoppen van de raketaanvallen op Noord-Israël, het vernietigen of in ieder geval aantoonbaar en voelbaar verzwakken van Hezbollah. In feite is Israël er niet in geslaagd een van die doelen ontegenzeggelijk te verwezenlijken. Ehud Goldwasser en Eldad Regev zijn nog steeds in handen van Hezbollah, de raketten bleven tot op de laatste dag van de oorlog in Israël neerkomen, en Hezbollah is -zonder noemenswaardige tegenwerking van de Verenigde Naties en Libanon- weer net zo actief en oppermachtig in Zuid-Libanon als voor 12 juli.

Iedereen hier was blij toen de oorlog was afgelopen, in het bijzonder de gezinnen van de soldaten die in Libanon vochten en alle mensen in het noorden van wie het leven in die vijf weken volkomen ontregeld -of erger- was. Toch hoorde je nauwelijks iemand een Israëlische overwinning claimen. Men wist dat het nu tijd was om wonden te likken, lessen te leren en zich op de volgende oorlog voor te bereiden.

Demonstraties
Aan Israëlische zijde zijn er drie hoofdverantwoordelijken voor het verloop en het eindresultaat van de oorlog. Naast Dan Halutz zijn dat premier Ehud Olmert en minister van Defensie Amir Peretz. Nog voordat de verschillende commissies die de diverse aspecten van de oorlog onderzoeken hun eerste (tussen)rapporten uitbrachten, nam een aantal hoge officieren ontslag.

Vanuit verschillende richtingen werd meteen na de oorlog om het aftreden van Peretz en Olmert en het ontslag van Halutz geroepen. Naast koosjere motieven -zoals zorg om het landsbelang en ontgoocheling- speelden daarbij ook persoonlijke en politieke rekeningen een rol. Tijdens de demonstraties tegen de drie ’hoofdschuldigen’ vielen veel gehaakte keppeltjes te bespeuren, het symbool van de religieuze zionisten. Velen van hen hebben Olmert en Halutz -Peretz zat anderhalf jaar geleden nog in de oppositie- hun rol in de ontruiming van de joodse nederzettingen in Gaza nooit vergeven.

Ook de voorganger van Halutz, Moshe Ya’alon, had voor zijn openlijke kritiek meer dan alleen maar kristalzuivere beweegredenen. In de aanloop naar de Israëlische terugtrekking uit Gaza was zijn herbenoeming -normaal gesproken een formaliteit- door toenmalig premier Sharon en minister van Defensie Mofaz geblokkeerd, en Dan Halutz -die zich in tegenstelling tot Ya’alon wel in Sharons Gazaplan kon vinden- nam zijn plaats in.

Deze week viel een zekere tevredenheid te bespeuren op de gezichten van sommige tegenstanders van Halutz en Olmert, maar het was niet het genoegen van overwinnaars.

Beangstigend
Dat de huidige leiders van Israël gefaald hebben en dat bepaalde problemen grondig moeten worden aangepakt, is overduidelijk. De vraag is alleen hoe en door wie. Israël maakt moeilijke tijden door. Van buitenaf is de belangrijkste dreiging natuurlijk Iran, maar het gebrek aan leiderschap, de verdeeldheid en de corruptie in Israël zelf zijn veel gevaarlijker dan welke Iraanse bom dan ook. Hoe verontrustend het falen van en de schandalen rond de huidige leiders ook zijn, dat men hier aan dit alles zo gewend is geraakt, is nog beangstigender. We zouden bijna denken dat het zo hoort.

Dat wordt helemaal duidelijk als we kijken wie de meest kansrijke opvolgers van Halutz, Olmert en Peretz zijn. Benyamin Netanyahu en Ehud Barak zijn destijds echt niet door de kiezers naar huis gestuurd omdat ze zo succesvol en betrouwbaar waren. Ook zal het moeilijk worden om van binnen uit het leger een plaatsvervanger voor Halutz te vinden die geen vuile handen aan de Libanonoorlog heeft overgehouden. Benny Gantz was tot begin deze week een serieuze kandidaat, maar zijn suggestie dat Israël de oorlog gewonnen zou hebben maakt hem minder geloofwaardig.

Pas als we zeker weten dat de Joodse staat uiteindelijk sterker uit de laatste oorlog tevoorschijn is gekomen, zullen we kunnen zeggen dat Halutz en uiteindelijk ook Peretz en Olmert de laatste grote Israëlische verliezers van de oorlog van vorig jaar zomer waren.

De auteur is historicus. In 1995 emigreerde hij naar Israël.