Het stiekem plaatjes/filmpjes kijken kenden we natuurlijk al. Maar naarmate het world wide web breder en dieper ons leven gaat bepalen, komen er steeds subtielere verleidingen op ons af. Beelden die nader beschouwd evengoed moreel verwerpelijk zijn, maar waarop minder een taboe rust dan op seks en erotiek, en die daarom openlijk onderwerp van gesprek worden. Tja, en wie wordt dán niet nieuwsgierig? Hoog tijd dus voor een kleine ethiek van de nieuwsgierigheid.Nu is nieuwsgierigheid doorgaans iets positiefs. Het is het vliegwiel dat kennis, inzicht en -ietsje minder gegarandeerd- wijsheid oplevert. En christenen willen niets liever dan dat buitenkerkelijken nieuwsgierig onze kerkdiensten bijwonen. Anders wordt het, wanneer nieuwsgierigheid een oplosmiddel wordt tegen Bijbelse bezwaren om iets te doen of te bekijken. Dingen die eerst onmogelijk waren, worden dan onder de rubriek nieuwsgierigheid ineens wél mogelijk.

Je kwam ze de afgelopen weken regelmatig tegen. Mensen die er „schande” van spraken dat „zulke” filmpjes voor iedereen te zien waren. „Dat moest niet mogen.” Maar intussen hebben ze zelf óók alles gezien en bekeken. Houd al die luidruchtige schandespekers in de gaten, want achter hun verontwaardiging zou wel eens verdoezeling schuil kunnen gaan.

Of ligt dat allemaal subtieler? Wat gebeurt er eigenlijk op zo’n privémoment achter het beeldscherm? Het begint met de druk van buiten, die een duivels pact aangaat met mijn hoogstpersoonlijke aanleg tot zucht naar sensatie - al gaat die over lijken. De open hemel van het ”coram Deo”, het leven voor Gods aangezicht, maakt plaats voor het wolkendek van de borreltafel, de familieverjaardag of het kantinepraatje: „Het is toch wat, met die beelden uit Bagdad.” Dat die open hemel present blijft dankzij mijn geweten is weliswaar lastig, maar niet onoverkomelijk. Want als nieuwsgierige spelen we heel even echt de rol van censureerder, van toeschouwer -en niet van deelnemer- terwijl onze zucht naar sensatie onopgemerkt toch bevredigd wordt. Zijn we eenmaal terug in kantine, huiskamer of consistorie, dan valt uiteraard alles weer netjes in de juiste volgorde. Eerst de luid geuite verontwaardiging -„dat ze zoiets hebben kunnen plaatsen!”- om vervolgens eraan toe te voegen dat „we ook even hebben gekeken.”

We houden ons natuurlijk voor de gek als we denken dat een nieuwsgierige buitenstaander geen deelnemer aan een kwalijke praktijk is. Want als het pláátsen van de beelden niet door de beugel kan, dan geldt dat ook voor het kijken ernaar. Wat is zo’n praktiserende nieuwsgierige? Een passieve deelnemer? Of een actieve toeschouwer? Een onschuldige buitenstaander in ieder geval niet.

Nu valt het vandaag de dag niet mee om buitenstaander te zijn. Niet weten, niet gezien of gehoord hebben, dat was vroeger iets wat je uit onmacht bij jezelf moest constateren. Nu gaat daar een persoonlijke of gemeenschappelijke keuze aan vooraf.

Laten al die luidruchtige schandesprekers, zij die van twee walletjes eten, beseffen dat sensatiezucht en oprechte (en dat is wat anders dan geschreeuwde) afschuw de twee kanten zijn van een draaideur die ons naar buiten of naar binnen brengt. Die ons deelnemer maakt of… buitenstaander.

Hoog tijd dat we de heilzame rol van buitenstaander weer gaan ontdekken. Niet omdat die rol zo prettig voelt. Wel omdat we in deze rol in de kantine, aan de koffietafel en in de consistorie zicht houden op de open hemel. Daarom: lang leve de buitenstaander!