Het ontslag volgt op een bekentenis vrijdag van Wielgus dat hij in de communistische tijd voor de Poolse geheime dienst heeft gewerkt. Wielgus, die eerder alle beschuldigingen ontkend had, gaf uiteindelijk toe dat hij in 1978 inderdaad met een samenwerkingsverband had ingestemd, in ruil voor toestemming om in West-Duitsland te mogen studeren. Hij benadrukte dat hij niemand heeft verraden of kwaad heeft willen berokkenen.Het mea culpa volgde nadat een commissie van de Poolse Rooms-Katholieke Kerk tot de conclusie was gekomen dat Wielgus actief was voor de gevreesde dienst.

Aanvankelijk zou Wielgus gistermorgen tijdens de mis in Warschau worden geïnstalleerd. Dat ging niet door. Wielgus maakte wel zijn opwachting in de kathedraal van Warschau. Hij zei „diep nagedacht te hebben en zijn persoonlijke situatie te hebben ingeschat” en een besluit over zijn positie „in handen van de Heilige Vader” te hebben gegeven.

Buiten de kerk was ondanks de regen een menigte bijeengekomen om Wielgus steun te betuigen. Na de verklaring van Wielgus brak er in de kathedraal tumult uit. Aanwezigen protesteerden tegen het ontslag en riepen „Blijf bij ons.”

Wielgus zou als aartsbisschop van Warschau de opvolger van kardinaal Jozef Glemp zijn geworden. Nu Wielgus zijn ontslag heeft ingediend, heeft de paus Glemp gevraagd voorlopig aan te blijven als aartsbisschop in afwachting van nadere besluiten over het aartsbisdom Warschau.

Wielgus (67) was bisschop van Plock, tot hij vorige maand door paus Benedictus XVI tot aartsbisschop van Warschau werd benoemd. Hij kwam in opspraak toen het rechtse weekblad Gazeta Polska hem van samenwerking met de geheime dienst beschuldigde. De communisten zouden Wielgus in 1967 hebben geworven, toen hij filosofie studeerde aan de rooms-katholieke universiteit in Lublin.

De affaire-Wielgus heeft de Rooms-Katholieke Kerk, waarbij 95 procent van de Polen is aangesloten, in verlegenheid gebracht. De kerk was onder het communisme het belangrijkste bolwerk van de oppositie, maar de laatste tijd is van verscheidene geestelijken bekend geworden dat zij informant van de communisten zijn geweest. Historici schatten dat meer dan 10 procent van de rooms-katholieke geestelijken met de communisten heeft samengewerkt.

Het Vaticaan heeft zondag alle ophef over Wielgus geweten aan de voormalige vervolgers van de kerk in Polen. Woordvoerder Federico Lombardi zei dat er de laatste tijd en golf van aanvallen is op de Rooms-Katholieke Kerk in Polen, wat op bloedwraak lijkt. De aanvallen moeten afkomstig zijn van voormalige vervolgers. Die zinnen op wraak nadat ze zijn verslagen door het geloof en door de wens van het Poolse volk om vrij te zijn, aldus Lombardi.