Ongeveer een kwart van het gas in de EU-landen is Russisch. De EU wil minder afhankelijk worden van Moskou.Duitsland leidt de komende maanden de onderhandelingen met Rusland over een nieuwe partnerschap met de EU. Behalve de handel en de mensenrechten staat de energievoorziening hoog op de agenda. Woensdag zal de Europese Commissie een pakket maatregelen presenteren om te komen tot een nieuw energiebeleid.

Een nieuwe koers is nodig omdat Europa economisch vast dreigt te lopen als de 27 lidstaten hun beleid niet radicaal omgooien. Boven op de Kyotoafspraken zijn bovendien extra maatregelen nodig om het broeikaseffect tegen te gaan.

De miljardeninvesteringen die hiervoor nodig zijn, zullen alleen van de grond komen als er een eind wordt gemaakt aan de gebrekkige concurrentie op de Europese energiemarkt. Zo moeten staatsmonopolies worden afgebroken. Shell haalde recent nog bakzeil in het project Sachalin-II, waar de overheid meer zeggenschap afdwong.

Shelltopman Jeroen van der Veer liet zondag weten dat zijn concern grote moeite had met de druk die de Russische overheid uitoefende op het olie- en gasproject. „We hadden erg veel moeite met de wijze waarop dat gebeurde”, zei de bestuursvoorzitter in een radio-interview met de NOS.

De Russische overheid beschuldigde de Nederlands-Britse oliemaatschappij veelvuldig van milieuovertredingen en dreigde het miljardenproject stil te leggen. „De Russische agenda is al sinds een enkele jaren duidelijk: de overheid wil meer invloed hebben op natuurlijke grondstoffen. Wat we niet hebben zien aankomen is de enorme druk die werd uitgeoefend via de milieukant”, erkende Van der Veer.

„Het was in feite een klassiek voorbeeld dat je nooit grootschalige projecten kunt doen in grondstoffen zonder dat je een regering achter je hebt. Het was een van de allerlastigste die ik zelf ooit heb meegemaakt.”

In december bereikte het consortium, geleid door de Nederlands-Britse oliemaatschappij, overeenstemming met de Russische oliemaatschappij Gazprom over een verkoop van de helft van het belang in Sachalin-II, een megaproject voor de Russische oostkust, voor in totaal 7,45 miljard dollar (5,75 miljard euro).

Behalve Shell moesten ook de Japanse conglomeraten Mitsubishi en Mitsui de helft van hun aandelen in het project verkopen aan Gazprom, dat daarmee iets meer dan 50 procent van Sachalin-II in handen krijgt. Shell blijft de beheerder van het project.