Wie of wat er achter de „technische moeilijkheden” rond de radio-uitzendingen zit, zal misschien niemand ooit zeker weten. Maar voor dr. Hannes Adomeit, Ruslandkenner van de Duitse Stiftung Wissenschaft und Politik, is het duidelijk dat dit „van Russische zijde” is gedaan.Sinds de fatale vergiftiging van de Russische ex-spion Alexander Litvinenko in Londen is de relatie tussen Londen en Moskou sterk bekoeld. Maar die verhouding was al langer niet best volgens deskundigen. „De handel tussen beide landen is heel goed, net als de culturele betrekkingen”, zegt James Nixey van het Britse instituut Chatham House. „Maar daarmee is ook alles gezegd. Op politiek terrein is er weinig samenwerking over kwesties als bijvoorbeeld Iran en Noord-Korea. Hoewel je dat van twee permanente leden van de VN-Veiligheidsraad misschien wel zou verwachten.”

Vijf jaar geleden zag het er, vlak na de grote terreuraanslagen op 11 september 2001, ineens „veelbelovend” uit tussen Rusland en het Westen, zegt Nixey. „Na de onstabiele jaren onder Jeltsin leek Rusland de goede kant op te gaan. Alle grote westerse landen investeerden in goede relaties. Tussen de Duitse bondskanselier Schröder en de Russische president Poetin leek zelfs een vriendschap te bestaan.”

Na 2002 trad vooral in de verhoudingen met Washington en Londen de dooi weer in. Adomeit: „De Britse en Amerikaanse Irakpolitiek lag Moskou niet. Verder hadden de Amerikanen en Britten twijfels over de democratische gezindheid van Poetin. En sinds vorig jaar gebruikt Rusland vooral het energiewapen om een groot land te worden.”

Foltering
Dr. Adomeit wijst ook op de asielstatus in Groot-Brittannië voor de Russische terreurverdachte Zakajev en de crimineel Berezovski. „De Britse rechter heeft uitgesproken dat Rusland geen rechtsstaat is en dat ze ginds gevaar voor foltering lopen. Daarom mogen ze niet worden uitgeleverd. Maar omdat in Rusland de rechterlijke macht niet onafhankelijk is van de politiek, denkt het Kremlin algauw dat de Britse regering achter zo’n uitspraak zit. Dat maakt de sfeer er natuurlijk niet beter op.”

Volgens prof. Richard Sakwa, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Engelse universiteit van Kent, zou alles nog wel meevallen als de Britse media maar niet zo „hysterisch” over de kwestie-Litvinenko zouden uitpakken. „Overal kom je de suggestie tegen dat de Russische regering achter deze moordaanslag zit. En dat niet alleen in de populaire pers, maar zelfs in een serieus tijdschrift als The Economist. Dat is buitenproportioneel. Als Britten zoeken we altijd een andere natie die we kunnen haten. Meestal zijn dat de Duitsers, vaak de Fransen en nu dus de Russen. Ik begrijp ook dat de media graag mysterieuze detectiveverhalen brengen. Maar dit is niet reëel.”

Sakwa acht het zeer onwaarschijnlijk dat het Kremlin achter de vergiftiging zit. „Ik kan me moeilijk voorstellen dat de Russische autoriteiten zich op zo’n domme wijze zouden laten betrekken bij de moord op zo’n onbetekenende figuur. Mensen als Zakajev en Berezovski vormen een veel groter gevaar voor president Poetin dan Litvinenko.”

Adomeit is het daar niet mee eens. „Ik vind de Britse pers niet hysterisch. Of president Poetin van deze aanslag heeft geweten, weet ik niet. Maar het past wel helemaal in het systeem dat Poetin heeft geschapen. Ik zou er niet van staan te kijken als er een betrokkenheid is van de Russische geheime dienst.”

Ook de politie draagt bij aan verkoeling van de relatie, vindt Sakwa. „Britse rechercheurs gaan ervan uit dat je in Moskou zomaar zonder aanwezigheid van de Russische politie mensen kunt verhoren. Maar internationaal rechtelijk kan dat niet.”

Test
Doorslaggevend voor de toekomstige verhoudingen met Rusland zijn de presidentsverkiezingen in 2008, meent Nixey. „Die worden een test voor de democratie.”

Nixey is niet bang voor het Russische energiewapen. „Ook Groot-Brittannië is voor een groot deel afhankelijk van Russisch gas. Maar zij kunnen het nergens anders kwijt. Er zijn geen andere pijpleidingen. Dus hebben de Russen niet alle kaarten in handen.”