Eerherstel bepleit voor Jakobus
UTRECHT - Niet Paulus, maar Jakobus is volgens de Amerikaanse hoogleraar James D. Tabor de belangrijkste bron van het vroege christendom. Jezus zou geen religie of kerk hebben willen stichten, maar een dynastie. Hij betoogt dat in zijn boek over de zogenoemde ”Jezusdynastie”. Dat hij wellicht inspeelt op de hype rond Dan Browns boek ”De Da Vinci Code”, ontkent Tabor ten stelligste.
Een even onthullend als controversieel onderzoek naar het leven van Jezus en het ontstaan van het christendom. Zo wordt het werk van „de gerespecteerde en vooraanstaande Bijbeldeskundige” prof. James D. Tabor aangekondigd. Publishers Weekly meldde: „Dit boek zal door velen als controversieel worden ervaren. Het zal de aandacht trekken van journalisten, spiritueel zoekenden, historici en fans van De Da Vinci Code.”Tabor is hoogleraar godsdienstwetenschappen aan de universiteit van North Carolina (VS). Hij staat te boek als kenner van de oudste bewaard gebleven manuscripten van het christendom, zoals de Dode Zeerollen. Hij deed meerdere archeologische opgravingen in Israël, waarover hij in zijn nieuwste boek, ”De Jezus-dynastie”, uitgebreid verhaalt. Zijn boek verscheen eerder dit jaar in New York. Uitgever Spectrum vertaalde het boek en haalde de hoogleraar voor twee dagen naar Nederland.
Biologische vader
In zijn studie naar de zogenoemde historische Jezus uit prof. Tabor zijn twijfel over wie Jezus’ biologische vader was. Dat was in elk geval niet Jozef, poneert de hoogleraar. Hij zegt iets te zien in de reeds in de tweede eeuw geuite veronderstelling dat Jezus de zoon zou zijn van een Romeinse soldaat, die Maria na overspel verliet.
Tabor analyseert uitvoerig het geslachtsregister om aan te tonen dat Jezus een directe nakomeling is van koning David. „Juist daarom was Herodes de Grote zo bang voor het opstaan van een echte afstammeling van David. Op die titel kon hij zich immers niet beroepen, ook al werd hij ”koning der Joden” genoemd. Als toekomstige koning van Israël trof Jezus voorbereidingen om een voorlopige regering te stichten, bestaande uit een intern kabinet of raad van twaalf.”
De Amerikaan duidt zijn verhaal als iets bijzonders. Hij ziet Jezus als lid van een Messiaanse beweging van het Palestina van de eerste eeuw, waarvan Johannes de Doper vertegenwoordiger was. Jezus zou zich daarbij hebben aangesloten. Die beweging was sterk apocalyptisch en gericht op de omverwerping van de koninkrijken van deze wereld. Eerst moesten de satan en zijn machten overwonnen worden, daarna de machten van Herodes, Pontius Pilatus en de Romeinse legioenen. Zo zou het nieuwe tijdperk, het Koninkrijk van God, aanbreken. En die periode zou gekenmerkt worden door een intieme omgang met God, vergeving van zonden en gerechtigheid voor armen en onderdrukten.
Grafkist
Prof. Tabor speculeert over de betekenis van Jakobus naar aanleiding van de ontdekking van de grafkist van Jakobus, in 2002. Die gebeurtenis haalde destijds wereldwijd de pers. Op de grafkist staat ”Jakobus, zoon van Jozef, broer van Jezus”. Tabor stelt dat Maria, behalve Jezus, nog zes andere kinderen heeft gekregen: vier jongens en twee meisjes. Na de kruisiging van Jezus zou zijn halfbroer Jakobus, die later ook door de Romeinen ter dood zou worden gebracht, de dynastie van Jezus volgens de Joodse traditie hebben voortgezet.
Tabor ziet een kloof tussen Paulus en Jezus. Paulus zou zich afzetten tegen de door de halfbroers van Jezus geleide Joodse Messiaanse beweging en zou uiteindelijk de basis hebben gelegd voor het christendom als nieuwe godsdienst. „De boodschap van Paulus was gebaseerd op zijn eigen visioenen van een hemelse Christus en had niets te maken met de oorspronkelijke groep apostelen in Jeruzalem die onder leiding stond van Jakobus. De beweging die Jezus begonnen was, eindigde niet met Zijn dood, maar werd onder leiding van Jakobus nieuw leven ingeblazen.”
U stelt dat Jezus een biologische vader heeft gehad. Maar de christelijke traditie belijdt juist een bovennatuurlijke geboorte van Jezus, Die geboren is door de Geest uit de maagd Maria.
„In latere belijdenissen is dit zo vastgelegd, maar in de vroegste bronnen, zoals het Evangelie van Markus, lezen we geen verslag van de geboorte van Jezus. De kwestie van de biologische vader van Jezus zullen we waarschijnlijk nooit met zekerheid oplossen. Ik heb als historicus te maken met de bronnen en met het feit dat elk menselijk wezen een vader heeft, inclusief Jezus. Zo wordt het christendom ook acceptabel voor rationele mensen. Zij rekenen verhalen over godheden die vrouwen zwanger maken immers tot de mythologie.”
Uw theorie zit vol speculaties. U lijkt in te spelen op de hype die er is rond een boek als ”De Da Vinci Code” van Dan Brown.
„Ik hoop dat ik het tegendeel daarvan bereik. Dan Brown schreef een roman, waarin historici terecht zwakheden en onjuistheden hebben opgemerkt. Mijn boek is het resultaat van veertig jaar onderzoek. Als onderzoeker van het vroege christendom sta ik in de traditie van de grote wetenschapper Albert Schweitzer, die Jezus voor het eerst zag als een Joodse apocalyptische profeet. Ik hoop dat het lezerspubliek van Dan Brown mijn boek ziet als een studie van bronnen in plaats van een roman. Wat ik heb willen doen, is Jakobus in de 21e eeuw een nieuwe stem geven.”