Verrassingen in het Rijks
Het Rijksmuseum in Amsterdam is ook een van de Oranjemuseums van Nederland. Zo staat het niet bekend, toch is het zo. Het is soms even zoeken, maar wie goed oplet, komt veel tegen van en over de koninklijke familie.
In het rijk geïllustreerde boekje ”De Oranjes” vertellen de Oranjekenners Han van Bree en Piet Lekkerkerk de geschiedenis van Nederlands bekendste familie aan de hand van de schilderijen en objecten die in het bezit zijn van het Rijks. Het is een boeiend verhaal.Zo bezit het museum de hoed die graaf Ernst Casimir van Nassau-Dietz in 1632 droeg toen een kogel hem dodelijk in zijn hoofd trof. Het kogelgat in het hoofddeksel is duidelijk te zien. Een ander historisch bezit is een stuk van de steen waarop stadhouder Willem III voet op Engelse bodem zette, kort voordat hij er koning werd.
Zo wandelen de auteurs heel het museum door en komen langs schilderijen die belangrijke momenten weergeven in de geschiedenis van de Oranje-Nassaus, langs oude tronen, porseleinen herdenkingsborden en een luxe parasol met gouden knop en parels die de jonge Wilhelmina in 1898 van haar moeder kreeg. De tocht voert ook langs de eerste foto van prinses Beatrix met de onbekende man die Claus von Amsberg bleek te zijn, langs buttons die de Amsterdamse krakers in 1980 droegen uit protest tegen de inhuldiging van koningin Beatrix en een foto van de doop van prinses Amalia in 2004.
Het Rijksmuseum -prinses Marilène werkt er parttime- heeft als taak in zijn collectie de Nederlandse geschiedenis vast te leggen. Een belangrijk onderdeel van die geschiedenis betreft het wel en wee van de Oranje-Nassaus. Verzamelobjecten genoeg.
Anno 2006 zijn niet alle in het boekje genoemde stukken overigens te zien. Het hoofdgebouw van het Rijksmuseum in Amsterdam zit dicht. Daar klinken tot 2008 de geluiden van bouwvakkers. De topstukken zijn in een speciale vleugel ondergebracht die wel open is. Welke stukken uit het boek daar hangen, is in het -redelijk tijdloze- boek niet aangegeven.
Het boek is een mooie feitelijke weergave van 500 jaar geschiedenis. Het is luchtig, door zijn bondigheid en de vele afbeeldingen. Ook anekdotes maken de uitgave leesbaar. Zo vertellen de auteurs dat koning Willem III na zijn krachtdadig optreden bij een watersnoodramp in de Bommelerwaard in 1861 de ”waterheld van het Loo” werd genoemd. Een variant op de eretitel die zijn vader op het slagveld kreeg: ”de held van Waterloo”.
N.a.v. ”De Oranjes. Van Willem van Oranje tot erfprinses Amalia”, door Han van Bree en Piet Lekkerkerk; uitg. Nieuw Amsterdam i.c.m. het Rijksmuseum, Amsterdam, 2006; ISBN 90 8689 0008; 64 blz.; €14,95.
