Fractieleider Halsema van GroenLinks was behoorlijk resoluut, vorige week in haar commentaar op de verkiezingsuitslag: een „politieke aardverschuiving.”De kiezer heeft gesproken. Hij wil een „socialer, groener en toleranter” Nederland, aldus Halsema. In de winst van de SP en het verlies van de PvdA zag ze zelfs de aanwijzing dat de kiezer niet een lichte maar een „zware sociale correctie” wil op het gevoerde beleid van CDA en VVD.

Halsema’s analyse was vooral een politiek statement. In het licht van de naoorlogse parlementaire geschiedenis valt het mee met die „politieke aardverschuiving” - ook al verschieten nu 52 zetels van politieke kleur.

Na de verkiezingen in 1967 veranderde het politieke landschap misschien nog wel drastischer. In elk geval in het beeld van de mensen. Het D66 van Van Mierlo kreeg in één klap 7 zetels in de Kamer. Voor die tijd, met grotendeels nog verzuilde partijen, een spectaculair resultaat. De Katholieke Volkspartij moest maar liefst 8 zetels inleveren. Bovendien zette de groei van de Boerenpartij flink door; de partij van boer Koekoek kwam met 4 zetels winst op 7.

Het verkiezingsjaar 1994 geldt eveneens als een jaar met grote verschuivingen. Het CDA verloor onverwacht veel, 20 zetels, gevolgd door de PvdA met 12 zetels. De ouderenpartijen AOV en Unie 55+ kwamen met 7 zetels vanuit het niets in de Kamer. Ook D66 en VVD mochten zich winnaar noemen. In dat jaar verschoten 67 zetels van kleur.

Vooralsnog veranderde het krachtenveld in 2002 nog het meest. Welgeteld 92 zetels kregen een andere politieke kleur. Zo verloor PvdA 22 zetels, kelderde de VVD met 14 zetels en kwam de LPF met het ongekende aantal van 26 zetels in de Kamer. Met dank aan Pim Fortuyn.

De krachtsverhoudingen zoals die zich nu aftekenen geven een redelijk vertrouwd beeld voor Nederlandse begrippen. Zeker op de schaal van Daalder, de vader van de politieke wetenschap in Nederland. Hij onderscheidde een links en een rechts blok en beweerde dat die elkaar in de Nederlandse politiek in evenwicht houden.

De verschuivingen deden zich vorige week vooral binnen de blokken voor. De PvdA verloor veel zetels aan de SP, ter rechterzijde won de Partij voor de Vrijheid zetels ten koste van de VVD. In de vandaag geïnstalleerde Kamer houden links en rechts elkaar inderdaad balans. Voor de verkiezingen was dat feitelijk niet anders.

Rouvoet van de ChristenUnie sprak in zijn advies aan de koningin van „enkele verrassende aspecten.” Dat lijkt een betere typering van het verkiezingsjaar 2006 dan de term „politieke aardverschuiving.”