Het is hoogst onwaarschijnlijk dat Rusland en de Europese Unie in 2007 een nieuw gedetailleerd document zullen ondertekenen ter vervanging van de overeenkomst over partnerschap en samenwerking die sinds 1994 in werking is en waarvan de geldigheid volgend jaar verloopt.Het Poolse veto deze week tijdens het begin van de onderhandelingen daarover in Helsinki vormt geen echt struikelblok - dat is een probleem binnen de Europese Unie, en Brussel zal uiteindelijk Warschau overtuigen dat Polen is toegetreden tot de EU, en niet omgekeerd de EU tot Polen. Het feit dat Rusland na ontdekking van 24 valse certificaten op uit Polen afkomstig vlees maatregelen heeft genomen, moet de ontwikkeling van de relatie tussen Rusland en de EU niet belemmeren. Polen behoort deze tekortkomingen uit de weg te ruimen. Indien nodig kunnen Warschau en Moskou dergelijke geschillen op bilateraal niveau aan de onderhandelingstafel oplossen.

Onafhankelijk
De echte problemen tussen Rusland en de EU liggen op andere terreinen. Aangezien de EU niet meer wordt beschouwd als een succesvol integratiemodel én vanwege de verbetering van de economische situatie in Rusland, begint Moskou zich te realiseren dat het zich niet moet haasten met het ten uitvoer brengen van de EU-concepten. Het Russische politieke establishment ziet het Europees ontwikkelingspatroon niet meer als de enige optie. Moskou acht zich een onafhankelijke en self-sufficient entiteit waarmee iedereen relaties wil ontwikkelen. In deze omstandigheden is de Russische elite overeengekomen dat Rusland geen lid van de EU moet worden, en zeker niet zichzelf aan het Europees rechtssysteem moet onderwerpen.

Bovendien moet men niet de negatieve agenda van de Rusland-EU-dialoog vergeten. De wetgevingen van beide grootmachten zijn onverenigbaar en er is duidelijk onwil ze te harmoniseren. Daarnaast zijn er een duidelijk belangenconflict op het post-Sovjet-grondgebied, problemen met de status van de Russischsprekende mensen in de Baltische staten, alsmede de onopgeloste kwestie van de regio Kaliningrad.

Bij deze kwesties komen voortdurend negatieve opmerkingen van de Europese Unie aan het adres van Rusland: over de zogenoemde bestuurde democratie, over autoritaire tendensen van het Poetinregime, over oneerlijke parlementaire en presidentsverkiezingen, over selectieve gerechtigheid, over politiedruk tegen de zakentycoons, over het met harde hand optreden tegen de televisiestations enzovoorts.

En last but not least: er zijn talrijke lobbygroepen in Rusland die in de hoge technologische en juridische standaarden van Europa niet geïnteresseerd zijn, en al evenmin in de Europese reguleringsmechanismen van de markteconomie.

Verstandig
In deze omstandigheden, waarbij er in de nabije toekomst praktisch geen kans bestaat voor welke doorbraak in de betrekkingen tussen Rusland en de EU dan ook, lijkt het voorstel om een nieuw concept van regionale integratie te onderzoeken, zoals een Europese economische gemeenschap, verstandig.

Het belang van de samenwerking tussen de Europese Unie en Rusland wordt voornamelijk bepaald door twee factoren. Ten eerste is het noodzakelijk de Russische economie meer concurrerend te maken. Dat eist radicale modernisering op alle niveaus. Ten tweede is het belangrijk zich ervan bewust te worden dat globalisering onvermijdelijk tot de integratie van Rusland in de wereldeconomie zal leiden, alsook in de Europese economische, juridische, humanitaire en politieke ruimte. Beide doelstellingen eisen overschakeling naar de innovatieve ontwikkeling en het inbrengen van geavanceerde technologieën die Rusland naar het postindustriële tijdperk zullen leiden. Het is duidelijk dat Rusland niet met succes naar de innovatieve ontwikkeling kan overgaan zonder serieus partnerschap met de geïndustrialiseerde Europese naties.

Rusland heeft veel grote successen behaald wat betreft baanbrekende technologieën voor de 21e eeuw. Maar Moskou heeft moeilijkheden met het naar de markt brengen daarvan. De EU kan effectief de hoogwaardige technologieën in commerciële producten omzetten. Oprichting van joint venturefondsen zou de potentie van beide partijen in dit gebied kunnen verenigen. Als dit vooruitzicht wordt verwezenlijkt, is een nieuwe overeenkomst over partnerschap en samenwerking niet meer nodig, omdat Rusland en de EU naar een reële economische partnerschap zullen overgaan.

voetnoot (u17(De auteur is voorzitter van het comité voor het plannen van de Russische buitenlandse politiek (Moskou).