CDA en VVD zijn al jaren bezig hem als persoon „kapot” te maken, aldus Bos. Ze doen dit vooral om hun eigen gebrek aan visie te camoufleren. Gevolg: een verkiezingscampagne die meer gestempeld wordt door persoonlijke aanvallen door politiek-inhoudelijke meningsverschillen, en die dus uiteindelijk nergens over gaat.VVD-prominent Verdonk was er als de kippen bij om de klaagzang van Bos nog een extra spin te geven. Zij ziet in de uitlatingen van de PvdA-leider vooral een „huilende Wouter die al weet dat hij verloren heeft.”

Hoe dit ook zij, Bos’ gemopper past precies in het beeld van een zo zoetjesaan in paniek rakende PvdA. Lag de partij ten tijde van de gemeenteraadsverkiezingen in de peilingen nog kilometers voor op het CDA, momenteel raakt zij elke dag een stukje verder op achterstand.

Het is goed mogelijk dat de angst om te verliezen hun blik op de werkelijkheid enigszins gaat vertroebelen. Want dat deze campagne in het geheel niet inhoudelijk is, valt toch moeilijk overeind te houden. Toegegeven, in het eerste radiodebat tussen de lijsttrekkers haalde Balkenende hard uit naar zijn opponent door hem gedraai te verwijten. Maar daar staat tegenover dat het eerste treffen op tv een zeer inhoudelijk karakter had. Een uur lang werd er stevig gedebatteerd over AOW, kinderopvang, hypotheekrenteaftrek en wat dies meer zij. Kiezers die graag willen weten waarin partijen verschillen, kwamen hier goed aan hun trekken.

Iets anders is of de campagne voldoende diepgang heeft. Zou Bos dat bedoelen met zijn klacht, dan heeft hij het gelijk zonder meer aan zijn kant. Al met al is de campagne, die drie en vier jaar geleden nog ging over wezenlijke kernproblemen van onze samenleving, dit keer weer buitengewoon plat. Inspelend op de hebzucht van de burger spreken de grote partijen, zowel die ter rechter- als die ter linkerzijde, voornamelijk over thema’s die op korte termijn de portemonnee van de kiezer raken.

Werkelijk doorpraten over de kwaliteit van de publieke sector, over de kaalslag in de zorg, over de verenging van het onderwijs, dat al meer volgens principes van efficiency en economie wordt georganiseerd en waar vorming en beschaving steeds meer op de achtergrond geraken; zulke debatten vinden slechts spaarzamelijk plaats.

Typerend voor deze gang van zaken is het voorstel dat GroenLinksleider Halsema onlangs deed om als lijsttrekkers met elkaar in debat te gaan over het klimaat. De leiders van de grote partijen hadden er geen zin in, waren te druk of waren om andere redenen niet bereid hieraan mee te werken.

Dat kortetermijndenken en die gerichtheid op de portemonnee zijn en blijven een groot manco van de Nederlandse politiek. Bos moet daarom geen tijd verspillen aan klachten over persoonlijke aanvallen. Laat hem liever al zijn energie steken in het doorbreken van dit patroon.