”Mischa” Wolf stond 34 jaar lang (1952-1986) aan het hoofd van de buitenlandafdeling van de Oost-Duitse staatsveiligheidsdienst, de Stasi. Sinds 1956 diende hij onder de gehate Stasichef Erich Mielke. Wolf rekruteerde zo’n 4000 spionnen voor West-Duitsland, onder wie Günter Guillaume. De ontmaskering van Guillaume, een naaste medewerker van bondskanselier Willy Brandt, leidde in 1974 tot diens val.Wolf slaagde erin voor het Sovjetblok geheime informatie van de NAVO te ontfutselen die cruciaal was geweest als er een oorlog was uitgebroken in Europa. Hij stond in het Westen bekend als ”de man zonder gezicht” omdat er lange tijd geen foto’s van hem waren. Pas in 1978 werd hij bij een bezoek aan Stockholm door de Zweedse geheime dienst gefotografeerd en geïdentificeerd door overloper Werner Stiller.

Wolf werd in 1923 geboren in Hechingen, in het zuidwesten van Duitsland. Het gezin ontvluchtte in 1933 nazi-Duitsland omdat Wolfs vader Jood was en communist en vestigde zich in Frankrijk. Een jaar later verhuisde de familie Wolf naar de Sovjet-Unie, waar Wolf een studie luchtvaarttechniek in Moskou volgde. Daarna kreeg hij een politieke opleiding op een school van de Komintern in de regio Basjkira.

Hij werkte tussen 1943 en 1945 voor de Duitse Volksradio in Moskou, waarna hij terugkeerde naar Duitsland met een groep waar onder meer Walter Ulbricht deel van uitmaakte, die later leider van Oost-Duitsland werd.

In 1951 raakte hij betrokken bij de Oost-Duitse buitenlandse inlichtingendienst, waarover hij een jaar later de leiding kreeg. Na zijn vrijwillige vertrek bij de dienst in 1986 legde hij zich toe op het schrijven, onder meer van zijn memoires ”Man zonder Gezicht”. In 1989 ging hij de straat op om te demonstreren voor veranderingen in Oost-Duitsland en maakte hij zijn verleden bekend.

Een aanbod van de CIA in 1990 om voor de Amerikaanse inlichtingendienst te komen werken in ruil voor een flinke som geld, een nieuwe identiteit en een huis in Californië, sloeg hij af, ook al had dat hem uit handen kunnen houden van de Duitse justitie, die hem zocht wegens spionage, verraad en omkoping. Later in 1990 vluchtte Wolf naar Moskou. Toen de Duitse regering aandrong op zijn uitlevering vroeg hij vergeefs asiel aan in Oostenrijk, waarna werd hij gearresteerd door de Duitse politie. In 1993 werd hij wegens hoogverraad veroordeeld tot zes jaar cel, maar het vonnis werd twee jaar later in hoger beroep ongedaan gemaakt.

Wolf heeft zijn activiteiten altijd gerechtvaardigd door te beweren dat de spionage zeer belangrijk was om tijdens de Koude Oorlog een gewapend conflict tussen Oost en West te voorkomen. Volgens hem zorgde de kennis van het andere kamp ervoor dat geen gevaarlijke situaties voor de wereldvrede zijn ontstaan.

De beroemde Britse schrijver van spionageboeken John le Carré greep de dood van Wolf overigens aan om een einde te maken aan de ’mythe’ dat de spionagechef in zijn romans had gediend als prototype van de intelligente en tegelijkertijd gewetenloze agent uit het oosten. „De enige Wolf waarmee ik vertrouwd was toen ik de boeken schreef waarin hij zou zijn voorgekomen, was een grasmaaier (van het merk Wolf).”