Ook een aantal ’partijbaronnen’ ziet het niet meer zitten in de voormalige woordvoerder van Pim Fortuyn. In het tv-programma Netwerk uitten kieskringcoördinatoren uit Haarlem en Groningen maandag scherpe kritiek op Herben: „Het is tijd voor een ander.”

De vraag is alleen: welke ander? Regionaal LPF-bestuurder Tieleman noemde de Kamerleden Schonewille (die overigens zelf zegt dat Herben in functie moet blijven), Van As, Eerdmans en Palm als mogelijke opvolgers. Anderen voegen daar de twee vice-fractievoorzitters Hoogendijk en Varela en de hoogste vrouw op de LPF-lijst, Winny de Jong, aan toe. Ook Kamerlid Wijnschenk wordt wel als kandidaat gezien.

Maar al deze fractieleden hebben hetzelfde probleem als Herben: ze missen iedere Kamerervaring. Het is dan ook maar de vraag of zij het in debatten met door de wol geverfde fractievoorzitters als Zalm (VVD), Van Nieuwenhoven (PvdA) en Rosenmöller (GroenLinks), zoveel beter zullen doen dan Herben.

De LPF-fractie telt slechts twee leden die op politieke ervaring van enige betekenis kunnen bogen. Dat zijn Jim Janssen van Raay, die namens het CDA in het europarlement heeft gezeten, en Gerard van As, jarenlang VVD-wethouder in Alphen aan den Rijn.

Janssen van Raay was in het europarlement bepaald niet onomstreden. Hij werd achtervolgd door beschuldigingen van fraude en vertrok tenslotte met ruzie bij het CDA. Overigens heeft de inmiddels 70-jarige Janssen van Raay nog geen enkele ambitie voor het fractievoorzitterschap laten blijken.

Van As heeft binnen de LPF een goede reputatie opgebouwd door zijn rol als vredestichter in het conflict tussen fractie en partijbestuur. Binnen de fractie geldt hij als een zwaargewicht en zijn ervaring als wethouder geeft hem een streepje voor. Maar de Tweede Kamer is natuurlijk wel wat anders dan de gemeenteraad in Alphen aan den Rijn.

Van de overige eventuele kandidaten heeft Eerdmans het politieke bedrijf leren kennen als fractiemedewerker van het CDA, terwijl Palm een hoge ambtelijke functie heeft bekleed; hij was directeur van het kabinet voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse zaken. Varela en Wijnschenk komen beiden uit het bedrijfsleven.

Opvallend is dat twee van de meest prominente fractieleden zich distantiëren van de commotie rond Herben. Zowel Ferry Hoogendijk als Winny de Jong noemen het ’ongepast’ om het functioneren van de fractievoorzitter aan de kaak te stellen terwijl die op vakantie is. De Jong ziet de pers als boosdoener. „Het is komkommertijd; er is weinig nieuws, dus er moest blijkbaar iets verzonnen worden.” Dat Eerdmans en enkele partijbaronnen hun kritiek op Herben openlijk voor radio of tv spuiden „is hun verantwoordelijkheid”, vindt De Jong.

Hoogendijk noch De Jong wil zeggen of zij beschikbaar zijn, mocht Herben aan de kant worden geschoven. „Die vraag is niet aan de orde.” Of de 68-jarige Hoogendijk veel kans zou maken valt te betwijfelen. Hij schuwt - om het zachtjes uit te drukken - de tegendraadse uitspraken niet en lijkt daardoor niet de man die de broodnodige rust in de fractie zou kunnen brengen. Hoogendijk ligt bovendien slecht bij een deel van de LPF-achterban.

Ex-fotomodel en voedseldeskundige De Jong zou door wijlen Fortuyn als zijn opvolgster zijn gezien en speculeerde er eerder zelf op dat ze Herben wel zou willen vervangen. Maar hoe sterk haar positie in de fractie is na haar geestelijk instorting op de verkiezingsavond is onduidelijk.

Herben zelf heeft zich tot dusver nog niet bemoeid met de discussie over zijn functioneren. Hij is op vakantie in Italië en heeft zijn gsm uitstaan.