Maart 2005. Hevige sneeuwval zorgt voor chaos op Schiphol. Vliegtuigen staan tot de assen in de sneeuw. Tientallen vluchten vallen uit, terwijl duizenden passagiers de nacht noodgedwongen op veldbedden doorbrengen. Het winterse weer ontwricht het vliegverkeer. De luchthaven blijkt onvoldoende voorbereid op strenge winters.Zo’n uitglijder overkomt ons geen tweede keer, moet de luchthavendirectie hebben gedacht. Ruim 120 luchtverkeersleiders, grondpersoneel en vliegtuigafhandelaars oefenen daarom deze week in het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) op de komst van verse sneeuw- en hagelbuien tijdens de training ”Snowwhite”.

Schiphol by snow. Vlokken blijven vallen. De temperatuur ligt ver onder het vriespunt. In een virtuele verkeerstoren van het NLR proberen een luchtverkeersleider, een gateplanner, een ground-controller en een coördinator de-icing het verkeer in goede banen te leiden. Zes grote beamers projecteren beelden van de luchthaven tijdens zware sneeuwstormen op een immens groot, rond scherm met een zichthoek van 270 graden.

Transavia taxiet voorbij. In de verte kiest een kist van Lufthansa tussen de sneeuwvlagen door het luchtruim. KLM ontdoet iets verderop vertrekkende vliegtuigen van ijsafzetting. De KL1177 wacht geduldig op de de-icingplaats. Ogenschijnlijk geen vuiltje aan de lucht.

Al snel stapelen de -gesimuleerde- problemen zich op. Voor de gate hoopt het witte poeder zich op. De windrichting verandert, het baangebruik moet worden aangepast. Een vrachtwagen om vliegtuigen achteruit te duwen weigert dienst, terwijl een kist tot stilstand komt op de taxibaan. Even later ontstaat opeens een tekort aan de-icingvloeistof.

„Met deze oefening trainen we personeel van de luchthaven op extreem winterse omstandigheden”, legt NLR-projectleider Harmen Abma uit. „Een winter in Chicago verloopt vrijwel altijd voorspelbaar. Op Schiphol niet. Soms valt hier onverwacht veel sneeuw. Vorig jaar lag de luchthaven drie dagen op z’n gat. Dat willen we voorkomen.”

Luchtverkeersleiding Nederland, de luchthaven Schiphol en KLM werken nauw samen tijdens Snowwhite. „Tijdens extreme weersomstandigheden heeft iedereen op Schiphol de neiging zich op zijn eigen taak te richten”, legt Berry van Buren van Schiphol uit. „We moeten echter proberen uit te zoomen, om vluchten zo min mogelijk vertraging te laten oplopen.”

De operationale informatiesystemen van Schiphol, luchtverkeersleiding en KLM worden tijdens de oefening onderling gekoppeld, om een zo realistisch mogelijke situatie te creëren. Boven in de toren zitten de luchtverkeersleiders, een verdieping lager de vliegtuigafhandelaars van KLM. Net als in het echt.

Onverwacht moet een toestelvan Air France uitwijken naar Schiphol. „Paul, we krijgen een uitwijker. De AF2350 komt uit op Delta 93.” Paul noteert de gegevens. „Waar komen die Fransen voor?” Collega Walter duikt in z’n beeldscherm. „Voor een tank and go.” Hij grijnst. „En waarschijnlijk voor koek en zopie.”