11 december 2004. Duizenden mensen achter de hekken. Toch is het stil in Delft. Langzaam rijdt het affuit met daarop de kist met het lichaam van de overleden prins Bernhard richting de Nieuwe Kerk. De affuit wordt vergezeld door een brik, die vol kransen van de naaste familie hangt. Achterop een grote krans met een opvallend detail: een kleine pandabeer. Het is de krans van het Wereld Natuur Fonds (WNF). Een bijzonder eerbetoon voor de man die het WNF oprichtte.Prins Bernhard was van 1961 tot 1976 de eerste president van de internationale WWF-organisatie. Tot aan zijn dood bleef hij actief als president van het Nederlandse Wereld Natuur Fonds. Het WWF groeide sinds de oprichting wereldwijd uit tot een organisatie met 3000 medewerkers in negentig landen en 5 miljoen donateurs. „Tot vlak voor zijn dood bleef hij alles volgen wat er rond het WNF speelde. Tot op detail”, zegt WNF-directeur Johan van de Gronden.

Prins Bernhard maakte voor het WNF twaalf grote reizen. „Dat waren geen snoepreisjes, het ware echt inspectietochten. De prins wilde alles weten over de WNF-projecten”, vertelt Van de Gronden. De reizen -tussen 1979 en 1994- brachten de prins in Indonesië, China, Mexico, Afrika en Australië.

”Operatie Natuur” bevat 800 foto’s die tijdens deze reizen zijn gemaakt en vertelt over successen van de prins, maar ook over leuke voorvallen, zoals de papegaai die het nette kostuum van de prins vervuilde vlak voordat hij naar een bijeenkomst moest.

Status
De prins zette regelmatig zijn koninklijke status in om de natuur een handje te helpen. „Zo ging hij in 1989 langs bij vijf Afrikaanse staatshoofden, in Kenia, Zimbabwe, Malawi, Zambia en Tanzania. Wat niemand voor elkaar kreeg, lukte prins Bernhard wel. Na een reis van twaalf dagen had hij harde afspraken weten te maken over inperking van de jacht op de Afrikaanse olifant en de illegale handel in ivoor. Het is misschien wel zijn belangrijkste reis geweest”, zegt Van de Gronden. Zijn prinselijke status opende voor het WNF deuren die anders dichtbleven.

Zijn positie stond hartelijke contacten met natuurbeschermers, parkwachters en lokale bevolking nooit in de weg. „Hij maakte indruk bij mensen. Vooral door zijn gewone gedrag”, bevestigt Annette Lanjouw, die woensdag het eerste exemplaar van ”Operatie Natuur” kreeg overhandigd. Lanjouw kent de prins omdat zij in 2003 uit zijn handen de versierselen ontving die horen bij de benoeming tot officier in de Orde van de Gouden Ark, een orde die de prins zelf in het leven riep en waarmee hij natuurbeschermers wereldwijd heeft geëerd.

Ondanks zijn toegankelijkheid bleef prins Bernhard altijd prins, ook midden in de natuur, zo valt in ”Operatie Natuur” te lezen. „Hij werd altijd met ”Koninklijke Hoogheid” en met ”u” aangesproken. Correcte omgangsvormen golden voor de prins overal. Toen iemand op het Indonesische Sulawesi een dame naar de prins leidde en zei: Koninklijke Hoogheid, ik wil u aan mevrouw X voorstellen”, corrigeerde de prins hem direct: „Pardon, ik begrijp dat u mevrouw X aan míj wilt voorstellen.””

Rolls-Royce
De gastheren ontvingen de prins op zijn tochten vaak als een vorst. Overal stond vervoer klaar: vliegtuigjes, helikopters, jeeps. Toen de prins in Kuching arriveerde wachtte daar een Rolls-Royce op hem: de standaard van de prins voorop en de nummerplaat vervangen door een bordje ”HRH Prince Bernhard of the Netherlands”.

Het kon nog gekker. Bij aankomst in het schatrijke Brunei kreeg elk lid van het gezelschap zijn eigen Rolls ter beschikking.

Het was echter niet altijd luxe. De reizen waren intensief en brachten ook veel ontberingen. Lange tochten naar afgelegen gebieden waren geen uitzondering. Soms sliep het gezelschap met zeven man in een hut, omdat er geen ander verblijf in de buurt was.

De prins ging tot op hoge leeftijd door, vertelt Niels Halbertsma in het boek, dat luchtig van opzet is. Als directeur van het Nederlandse Wereld Natuur Fonds van 1970 tot 1994 reisde hij vaak met de prins mee. „Elke reis had dagprogramma’s die van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat doorgingen. De prins was onvermoeibaar. Ook toen hij al op leeftijd was, en dat was hij in de tijd dat ik met hem reisde, was zijn energie onuitputtelijk. Hij moest alleen gas terugnemen op plaatsen waar het heel warm en benauwd was; dan raakte ook hij te vermoeid”, aldus Halbertsma, die veel foto’s voor het boek leverde en talloze anekdotes over de prins ophaalt.

Mede Titel: ”Operatie Natuur. Het natuurbeschermingsleven van Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard”
Auteur: Willem Vermeulen
Uitgeverij: Wereld Natuur Fonds, Zeist, 2006
ISBN -10: 90 74595 20 0
Pagina’s: 240
Prijs: € 47,50 ( € 42,50 voor WNF-donateurs). Het boek is alleen via het WNF verkrijgbaar. Zie www.wnf.nl of bel 0900-1962 (€ 0,20 per minuut).

Agenda

Prinses Máxima is donderdagmorgen 19 oktober in Den Haag aanwezig bij de uitreiking van Mozaïeksubsidies aan allochtone afgestudeerden in Nederland.

Prins Filip en prinses Mathilde van België zijn samen met prins Willem-Alexander en prinses Máxima donderdagmiddag 19 oktober aanwezig bij de opening bij van de tentoonstelling ”Rubens en Brueghel Samen” in het Mauritshuis te Den Haag.

Prinses Margriet opent vrijdagmiddag 20 oktober in Tolkamer (gemeente Rijnwaarden) het geheel vernieuwde woonzorg- en dienstverleningscentrum Lobede.

Prof. mr. Pieter van Vollenhoven opent vrijdag 20 oktober de gerestaureerde Broerekerk in Bolsward.