Begraafplaats van Bunyan op de schop
LONDEN - De toestand van Bunhill Fields in Londen, een van ’s werelds bekendste begraafplaatsen van non-conformisten, is ontluisterend. Er is sprake van verzakte grafstenen, welig tierend onkruid en gebrekkige informatievoorziening voor bezoekers. Lokale autoriteiten luiden de noodklok. Ze hopen het tij te keren.
Bunhill Fields ligt in het oosten van Londen, vlak bij het financiële centrum de City. In de zeventiende eeuw werd de begraafplaats populair onder protestante dissidenten die zich hadden afgescheiden van de anglicaanse staatskerk. In 1854 was het relatief kleine lapje grond vol en sindsdien ontwikkelde het zich tot een pelgrimsoord.Op het kerkhof bevinden zich de graven van enkele prominente non-conformisten, onder wie John Bunyan (auteur van ”De Christenreis”), George Fox (oprichter van de quakerbeweging) en Daniel Defoe (schrijver van ”Robinson Crusoe”). Andere bekendheden die hier hun laatste rustplaats hebben, zijn de schrijver en schilder William Blake, de statisticus Thomas Bayes en enkele familieleden van de puriteinse staatsman Oliver Cromwell.
Problemen
De begraafplaats is sinds 1969 eigendom van de lokale overheid, de Corporation of London. Afgelopen jaar deed die onderzoek naar de toestand van de historische begraafplaats. De resultaten liegen er niet om. De gemeente stelde ernstige problemen in verschillende categorieën vast: algemene staat van de begraafplaats, conditie van de gedenktekens, beplanting, toegankelijkheid en veiligheid.
„Er moet een heleboel gebeuren,” beaamt ds. Jennifer Potter, predikant van de vlakbij gelegen Wesley’s Chapel. „Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd deze plek zwaar gebombardeerd. Kort na de oorlog is het een en ander gedaan, maar nog steeds zijn niet alle grafstenen hersteld. Eigenlijk is de begraafplaats een halve eeuw lang verwaarloosd.”
De methodistengemeente van ds. Potter is nauw betrokken bij de begraafplaats, met name omdat Susanna Wesley, de moeder van de grondlegger van het methodisme, John Wesley, er begraven ligt. Jaarlijks bezoekt de gemeente haar graf.
Ds. Potter is betrokken bij een speciaal restauratieproject dat de gemeente heeft uitbesteed aan het bureau Land Use. Het doel hiervan is om -in samenwerking met verschillende belanghebbenden- Bunhill Fields weer in de oude staat terug te brengen.
„Er zijn heel verschillende groepen begaan met de begraafplaats”, vertelt Potter. „Je hebt de bewoners van dit stadsdeel die Bunhill Fields als park gebruiken. Daarnaast zijn er de mensen die in de City werken en er in de lunchpauze een wandeling maken. En ten slotte heb je natuurlijk de kerkhistorische liefhebbers die hier komen.”
Onleesbare teksten
Er is veel werk te doen. Een aanzienlijk deel van de grafstenen is vrijwel onleesbaar. Het onkruid tiert welig. De bestrating ligt schots en scheef.
Ds. Potter hoopt dat de renovatie geen afbreuk zal doen aan de oorspronkelijke opzet van de begraafplaats. „Je houdt altijd een spanningsveld tussen aan de ene kant moderne eisen inzake toegankelijkheid en aan de andere kant het belang van het conserveren van de oude situatie. Ik ga voor de gulden middenweg.”
De predikant is positief over de inzet van de lokale overheid. „Er is onderzoek gedaan naar het belang van Bunhill Fields. Hieruit blijkt dat veel mensen dit als een bijzondere plek ervaren. Daarom pakt de gemeente het project grondig aan en is ze bereid met alle belangengroepen te spreken.”
Erfgoed
De enige beperking zal van financiële aard zijn, verwacht ds. Potter. „Zodra er een volledig, concreet plan op tafel ligt, zal er geld bijeengezameld moeten worden.”
Ds. Potter hoopt dat Bunhill Fields op de Werelderfgoedlijst van Unesco komt. „En daarnaast zou het geweldig zijn als er een speciaal informatiecentrum komt, met gedigitaliseerde archieven over het leven van alle mensen die hier begraven liggen. Dit zou echt ideaal zijn.”