Dat heeft een woordvoerder van KLM maandag gezegd. „Als je aan zo’n actie meedoet, moet je ook de consequenties dragen”, aldus de woordvoerder. „De wilde staking leidde tot 15 miljoen euro schade bij de KLM en overlast voor 16.000 passagiers. Net alsof die grondtechnici niet wisten dat dit de drukste periode van het jaar is voor KLM.”

Het bedrijf onderzoekt ook de mogelijkheid de actievoerders persoonlijk aansprakelijk te stellen voor de geleden schade. De vakbonden menen dat het niet haalbaar is de werknemers voor deze schade te laten opdraaien.

FNV Bondgenoten en CNV Bedrijvenbond menen dat KLM volgens de CAO het recht heeft werknemers een berisping of waarschuwing te geven. De straffen zijn voor een deel maandag al uitgedeeld, aldus de bonden. Maar FNV en CNV stellen voorzichtig de vraag of de maatregelen de verstandhouding verbeteren. „We begrijpen wel dat KLM nu straffen uitdeelt, maar het is olie op het vuur”, vindt onderhandelaar G. Hardeveld van FNV Bondgenoten.

De Nederlandse Vereniging van Luchtvaart Technici (NVLT) beschouwt de disciplinaire straffen en een eventuele schadeclaim als een oorlogsverklaring. „We vragen ons af of het nog wel zinvol is met KLM te blijven overleggen, aangezien KLM maandag gekozen heeft voor escalatie”, waarschuwt voorzitter R. van ’t Hart. De bond verwacht binnenkort een ultimatum te stellen over het loonbod. Dan zou een legale staking dreigen.

Dinsdag overleggen de vakbonden onderling over de situatie, maar CNV en FNV-bonden zeiden maandag al dat een ultimatum voorbarig is. Zij willen eerst vrijdag overleg met KLM.

De CNV Bedrijvenbond vreest bovendien dat de wilde staking nadelig uitwerkt op de latere CAO-onderhandelingen voor heel KLM. „Ik vermoed dat de directie zal zeggen dat het budget voor een loonsverhoging een stuk kleiner is geworden.”

Ongeveer 200 grondtechnici, die vliegtuigen onderhouden en klaarmaken voor vertrek, legden zaterdagochtend onaangekondigd het werk neer uit onvrede over hun salaris. Zij willen een uitloop van het huidige maximumsalaris met 40 procent. Vakbonden steunden de wilde staking niet, omdat zij nog in overleg zijn met KLM over de lonen van werktuigkundigen. De rechter gelastte de stakers zaterdagavond het werk te hervatten.

Hoogleraar arbeidsrecht E. Verhulp van de Universiteit van Amsterdam stelt dat KLM niet kansloos is met de schadeclaim tegen de stakers. „Iedere werknemer heeft het recht om te staken, maar dan moet het wel zorgvuldig gebeuren. Ik heb begrepen dat de werknemers in een rapportje hebben gezien dat collega’s van Northwest Airlines 40 procent meer maximumloon krijgen. Als het echt zo is gegaan, had de werkgever mogen verwachten dat het personeel niet het werk neerlegde.”

Stakingen zijn bovendien alleen rechtmatig als ze een laatste redmiddel zijn en tijdig zijn aangekondigd. Van beide lijkt geen sprake. Vakbonden waren nog in overleg met KLM. „Maar het kan zijn dat de werknemers ontevreden zijn over de vakbonden. Dat kan ik niet beoordelen”, aldus de hoogleraar.

Interessant is de vraag hoe de rechter de schadeclaim zou verdelen over de 200 deelnemende stakers. Het zal lastig worden om de schade door iedere werknemer apart vast te stellen, verwacht Verhulp. Een deel van het personeel zal immers zeggen dat ze best hadden willen werken, maar dat het onmogelijk werd gemaakt door de anderen.

Dat de schadeclaim van 15 miljoen euro erg hoog is voor de kleine groep grondtechnici, speelt volgens de hoogleraar geen rol. „De rechter zal het bedrag niet matigen vanwege een laag inkomen. Dat gebeurt wel bij boetes, maar niet bij schadevergoedingen. Het bedrag wordt toegewezen of niet.”

De schadeclaim van KLM zou voor een unicum zorgen in het Nederlandse arbeidsrecht. Verhulp kent althans geen vergelijkbare zaak. „Voor arbeidsjuristen is deze zaak om te smullen”, vindt Verhulp. „De doorwerking naar volgende zaken is echter beperkt: Nederland heeft namelijk weinig wilde stakingen.”