Jom Kippoer is de dag die ligt ingeklemd tussen het joodse Nieuwjaar en het Loofhuttenfeest. Tien dagen van inkeer gaan eraan vooraf. De geduchte dagen, worden ze genoemd. Dagen van verootmoediging, berouw en verzoening. En op de avond van de Grote Verzoendag, na de diensten in de synagoge, roepen de aanwezigen zeven keer: „De Heere is God!” Een ritueel, bedoeld als verbondsvernieuwing.Het behoeft natuurlijk geen betoog dat lang niet iedere jood de inhoud van deze bijzondere dag in het joodse jaar ook inhoudelijk zo beleeft. Velen blijven hangen in de vorm. Bovendien heeft de secularisatie ook onder de nakomelingen van Abraham, Izak en Jakob diepe sporen getrokken.

Zondag is het ook de zogenoemde Israëlzondag. Een themazondag die de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk na de Tweede Wereldoorlog in het leven riep. Later namen ook sommige andere kerken dat initiatief over. Veel gemeenten die geen speciale Israëlzondag kennen, besteden wel regelmatig aandacht aan de verbondenheid die er is met het volk van de joden.

We hoeven geen wetenschappelijk onderzoeker te zijn om te kunnen stellen dat de solidariteit van de kerken met het joodse volk in een crisis is geraakt. Zeker na de oorlog tussen Hezbollah en Israël, waarbij in Libanon honderden burgerslachtoffers vielen, ervaart een groeiend aantal kerkmensen een zekere afstand tot Israël. Kunnen we als christenen nog wel solidair zijn met het joodse volk? Hebben de christenen onder Palestijnen en Arabieren onze steun niet veel harder nodig dan het volk van Israël?

Het uitspelen van loyaliteiten is altijd een verkeerde zaak. Maar als het om dit soort zaken gaat, mag de vraag al helemaal niet zijn of we het een of het ander moeten doen. Wie de Bijbel serieus neemt, weet dat het joodse volk een heel bijzondere plaats inneemt in de heilsgeschiedenis. Het heil -Jezus Christus- is uit de joden en zij zijn de beminden om der vaderen wil.

In de vorige week verschenen dissertatie van dr. M. van Campen bleek verrassend hoezeer onze gereformeerde vaderen daar oog voor hadden. Israël was voor hen geen sluitpost op de kerkelijke begroting. En het is alleen tot schade van de kerk geweest dat de aandacht voor Israël en voor de Bijbelse beloften aangaande het joodse volk gaandeweg uit het kerkelijk denken verdween.

Natuurlijk weten we dat er onder Arabische christenen echte broeders zijn, mensen die door genade de Heere Jezus Christus van harte liefhebben. Daarom verdienen ze onze steun, ons begrip en bovenal onze voorbede. Maar Israël is onze oudste broeder.

Dat betekent uiteraard niet dat we kritiekloos alles wat de Israëlische regering doet steunen of toejuichen. Broers moeten elkaar soms de waarheid zeggen. Maar gezien wat in het verleden, soms zelfs in de naam van Christus, de joden is aangedaan, past het ons bescheiden te zijn in onze kritiek. Verzoening is nodig. En verzoening kan niet zonder berouw, zonder schuldbelijdenis. We mogen het dan ook symbolisch noemen dat Jom Kippoer en Israëlzondag dit jaar gedeeltelijk samenvallen.

Joden noch Arabieren zijn er bij gebaat als christenen komen tot een uitwisseling van loyaliteiten. Daarmee kan, zij het in een andere gedaante dan voorheen, de vervangingstheologie zomaar weer haar intrede doen. Dat zou tot grote schade zijn van de kerk. En niet minder van haar boodschap dat de Zoon van David, de Messias, ook voor joden de enige Weg is om verzoend te worden met God.