Dat is de conclusie van ir. Dionne Limpens-Neilen, die dinsdag promoveerde aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) op het proefschrift ”Bench Heating in Monumental Churches Thermal Performance of a Prototype”. Voor haar onderzoek werkte ze mee aan het Europese onderzoeksproject Friendly Heating.„De gangbare verwarmingssystemen in kerken blinken uit in inefficiëntie”, zei Limpens eerder in een interview in deze krant. „Ze proberen een hele kerk te verwarmen, maar laten de kerkgangers zelf vaak in de kou zitten. De energiekosten rijzen de pan uit.”

Grootste nadeel voor de monumentale kerken vormen nog altijd de temperatuurschommelingen in het gebouw. „Abrupte schommelingen in temperatuur en relatieve vochtigheid in de kerk zijn meestal verantwoordelijk voor de problemen”, zo stelt Limpens op de website www.kennislink.nl, een initiatief van het ministerie van Onderwijs. Problemen die vaak leiden tot kostbare restauraties van gebouwen en orgels.

Om temperatuurschommelingen te voorkomen, zou een kerkgebouw gedurende de hele winterperiode continu verwarmd kunnen worden. Maar omdat geen kerkbestuur zich dat kan veroorloven, werd gezocht naar andere oplossingen.

Een Europees onderzoeksconsortium deed onderzoek naar alternatieve verwarmingssystemen in een klein kerkje in Rocca Pietore, in de Italiaanse Dolomieten. De onderzoekers kwamen tot het concept van de zogenaamde lokale verwarming. Het gaat dan om elektrische elementen die bevestigd worden onder de zittingen en aan de rugleuningen van kerkbanken. Deze verwarmingselementen stralen de warmte direct naar de mensen die op die banken zitten.

De bijdrage van Limpens aan het onderzoek ligt vooral in haar betrokkenheid bij het ontwikkelen van simulatietechnieken van het nieuwe verwarmingsconcept. De echte metingen in Rocca Pietore werden nauwkeurig in beeld gebracht en vergeleken met de computerresultaten.

In een klimaatkamer op het Eindhovense universiteitsterrein bouwde Limpens drie kerkbanken na waar enkele personen meerdere uren proeven moesten ondergaan. Haar conclusie is dat het nieuwe lokale verwarmingssysteem voldoet, zowel voor wat betreft het comfort van de kerkgangers als voor het minimaliseren van de thermische belasting van het kerkinterieur. Mooie bijkomstigheid is dat de energiebesparing bij toepassing van lokale verwarming kan oplopen tot 80 of 90 procent. De hele kerk hoeft namelijk niet verwarmd te worden en de verwarming is aan te passen aan het aantal kerkgangers. In lege banken blijven de stralers gewoon uit.

Of dit concept in Nederland toegepast kan worden, is volgens Limpens niet zeker. Volgens haar kan de toepassing van lokale verwarming in een vochtig zeeklimaat tot condensatie van water tegen koude kerkmuren leiden. „Misschien ligt de oplossing van dit probleem in een combinatie van het nieuwe verwarmingsconcept en de bestaande centrale verwarming, waarmee de vochthuishouding in het gebouw geregeld kan worden.”