Deze mening gaf burgemeester W. J. Deetman van Den Haag donderdag tijdens de opening van het symposium ”Religie van de toekomst” in de Haagse Grote Kerk. Het symposium was georganiseerd ter gelegenheid van het 250-jarig bestaan van de Orde van Vrijmetselaren in Nederland. Centraal staat bij de vrijmetselaren de broederlijke samenwerking tussen mensen van zeer verschillende herkomst en levensbeschouwing. Het symposium sloot hierbij aan.Burgemeester Deetman zei dat alle godsdiensten het streven naar vrijheid en het vechten tegen onrechtvaardigheid als gemeenschappelijk kenmerk hebben. Hij vond de overeenkomsten tussen de religies belangrijker dan de verschillen. „Geloofsovertuigingen kunnen bouwstenen leveren voor de maatschappij door te wijzen op het respect hebben voor elkaar en het beoefenen van tolerantie. Religie is een sociaal bindend element, vooral voor bevolkingsgroepen die sterk geraakt zijn door de maalstroom van de verandering.”

De meeste sprekers hadden respect en tolerantie hoog in het vaandel staan. Imam Abdulwahid
van Bommel uit Rotterdam stelde dat de drie monotheïstische religies, jodendom, christendom en islam, een transformatie moeten ondergaan, waarbij ze elkaars verschillen leren waarderen en streven naar universele waarden. „De samenleving vraagt om nieuwe inspiratie. We hebben een vonk van de hemel nodig.” Hij was hoopvol gestemd. „Er zijn wereldvoorraden nieuwe religies in de maak.”

Rabbijn Awram Soetendorp van de liberaal joodse gemeente in Den Haag, vindt een dialoog tussen godsdiensten een existentiële noodzaak. Tijdens de herdenking van de aanslag van 11 september was hij samen met leden van de islamitische, de joodse en de christelijke godsdienst samen in een synagoge. „Het was bijzonder dat het gewoon was.”

Pandit Ruben Gowricharn noemde de spanningen tussen de drie monotheïstische religies „raar.” De hindoe voelt zich door de drie religies buitengesloten, maar vindt het niet erg. „Wat moet ik met al dat gezeur en gedram? Wij hebben de meest democratische godsdienst. Wij kennen tachtig goden en ieder mag zijn god kiezen.”

De protestantse dr. Anne van der Meiden, emeritus hoogleraar communicatie, vindt elk gesprek tussen religies zinloos als men elkaars godsdienst niet erkent. „Pluralisme is een scheppingsgegeven”, aldus Van der Meiden, die moeite heeft met het gezag dat aan de Bijbel wordt toegekend. „Protestanten zijn gebiologeerd door een oude tekst die heilig is verklaard. Oude boeken moeten mij niet vertellen hoe ik moet leven. Niemand heeft gezag over mijn geloof.”

Het tegengeluid kwam van dr. Ton van Eijk, rooms-katholiek en voorzitter van de Raad van Kerken in Nederland. Religie moet zich naar zijn mening niet laten gebruiken om relevant te zijn in de maatschappij. „Als godsdienst het cement is dat de samenleving bijeenhoudt, dan is dat een neveneffect. Godsdienst laat zich niet reduceren tot ethiek. Religie ontleent haar bestaan aan de omgang met God, welke omgang je alleen of met anderen beleeft. Religie heeft ook een profetische dimensie: God ter sprake brengen in de maatschappij. De religie van de toekomst kan niet zonder een profetische dimensie.”

Rabbijn Soetendorp vroeg hem of hij zijn wens anderen te bekeren, wilde opschorten. Van Eijk antwoordde dat het er niet om gaat mensen te bekeren, maar hij hield tegelijkertijd staande dat de christelijke kerk het getuigenis niet verborgen kan houden.