Dat stelt dr. Erik Sengers in zijn onderzoek ”Aantrekkelijke kerk. Nieuwe bewegingen in kerkelijk Nederland op de religieuze markt”. Naast de kerken zijn nieuwe bewegingen ontstaan, waarvan Sengers er vier uitvoerig onderzocht: de Gemeente als Herberg, de Alpha-cursus, Willow Creek en de Neocatechumenale Weg. Deze bewegingen stimuleren de kerken activiteiten te ontwikkelen die de moderne mens aanspreken en die kerk en geloof weer relevant en actueel kunnen maken.Dr. Sengers, godsdienstsocioloog aan de Theologische Universiteit Kampen, constateert dat niet alleen het ledenaantal van de grote kerken terugloopt, zoals vorige week uit onderzoek van het Sociaal- en Cultureel Planbureau bleek, maar dat ook de deelname aan kerkelijke activiteiten afneemt. „De religieuze belangstelling is gedesinstitutionaliseerd en de mensen zoeken zelf naar wegen en manieren waarop ze hun belangstelling kunnen bevredigen.”

De nieuwe bewegingen zijn volgens hem te typeren als „marktgerichte bewegingen.” Ze hebben methoden en praktijken ontwikkeld om rand- en buitenkerkelijken aan te trekken. Ze plaatsen de kerk op de markt van zingeving en geluk en dat is een breuk met bestaande vormen van kerk-zijn, aldus Sengers. De marktgerichte organisaties zijn naar buiten gerichte bewegingen. Ze denken in doelgroepen, hebben veel aandacht voor publiciteit, het imago van de kerk en voor missie.

Dr. Sengers constateert dat de numerieke omvang van de marktgerichte organisaties relatief gering is, maar dat de invloed van deze bewegingen groter is dan de cijfers doen vermoeden. Een groot aantal gemeenten interesseert zich voor deze methoden en gaat meer nadenken over het eigen profiel. De groei van de evangelicale kerken wordt niet enkel verklaard door hun afwijkende opstelling, maar ook door de manier waarop ze inspelen op de religieuze markt.

Marketing biedt „bruikbare handvatten” aan kerken en lokale geloofsgemeenschapen om met de voor hen nieuwe en onzekere situatie van een markt om te gaan, aldus Sengers.

Binnen de marketing wordt de nadruk gelegd wat een orgnaisatie wil bereiken, op een systematische analyse van de omgeving, op een duidelijke concentratie van de middelen op een beperkt aantal groepen, op het programmatisch uitwerken van een aanbod voor deze groepen en op evaluatie van deze activiteiten.

„Dat zijn volgens mij de bepalende elementen in een dergelijke maatschappelijke situatie, wil men als (religieuze) organisatie effectief en efficiënt zijn en op de lange duur overleven. Het is daarom des te merkwaardiger, en vanuit het oogpunt van kerkopbouw zorgwekkender, dat deze elementen nog niet of nauwelijks ingang hebben gevonden in de grote kerken”, aldus Sengers.