„Wij hoeven die kermisattractie niet”
KATS - „We hoeven die kermisattractie niet. Herdenken doe je in stilte.” In het rustige Zeeuwse dorpje Kats is het monument voor de verdronken dorpen het gesprek van de dag. Maandagavond belegde de provincie Zeeland een bijeenkomst om de bevolking de gelegenheid te bieden commentaar te geven op het kunstwerk.
Gedeputeerde Harry van Waveren, verantwoordelijk voor cultuur, kwam gisteren hoogstpersoonlijk naar het kleine dorpje aan de Oosterschelde om met de bevolking over het kunstwerk te praten. Hij had een batterij aan medewerkers en deskundigen bij zich. Een teken dat de provinciebestuurder het protest van de Katsenaren serieus neemt.Het monument zou moeten verrijzen langs de Oosterschelde ter nagedachtenis aan de 117 verdronken dorpen in Zeeland. De toren moet ruim 7 meter hoog worden, bevat beelden van golven en schimmen van mensen en laat een aantal keren per dag geluiden weerklinken van water, wind en klokgelui.
Aanvankelijk was het de bedoeling dat er ook geroep van mensen te horen zou zijn. Maar dat laatste gaat niet door, kondigde Van Waveren maandag al aan. Met die mededeling kon de gedeputeerde de gemoederen in de zaal echter niet tot bedaren brengen.
Het spandoek van enkele bewoners van het rustieke dorpje sprak duidelijke taal: ”Geen monument bij ons strandje”. En zeker niet met geluiden, meende het gros van de aanwezigen. Een van de protestmakers demonstreerde achter in de zaal hoe lang een geluidsfragment van drie minuten duurt. Ze liet drie minuten lang het doordringende geluid van een bel klinken.
Herdenken doe je bij voorkeur in stilte, legde een inwoner van Kats uit. Een inwoner van Kruiningen stemde daarmee in. „Rotterdam is in 1940 gebombardeerd. Daar ga je toch ook geen monument neerzetten dat geluiden van vliegtuigen en bommen produceert?” De toren van 7 meter lijkt bovendien wel een minaret, zegt hij. De man presenteert een alternatief: een groot kruis, zonder geluid.
Maar de meerderheid in de zaal liet blijken dat zij helemaal geen monument bij Kats wil. De jonge generatie niet omdat ze met de kinderen in alle rust wil genieten van het strandje dat op een steenworp afstand van de locatie voor het monument ligt. De oudere generatie, die de watersnoodramp van 1953 heeft meegemaakt, niet omdat zij niet met de beelden en geluiden van destijds wil worden geconfronteerd. Hoewel het monument niet een gedenkteken wordt voor de Watersnoodramp, maar voor de verdronken dorpen in Zeeland in de loop der eeuwen, is de relatie met 1953 snel gemaakt.
Volgens Piet van der Maas (72) leven de emoties rondom de ramp nog altijd. Zelf woonde hij 66 jaar in de buurt van de dijk waar het monument zou moeten verrijzen. „Het is goed om de verhalen over de gebeurtenissen van 1953 door te vertellen”, zegt hij. „Maar het verleden herdenken doe je in stilte en devotie. Op een fatsoenlijke manier. De huidige vorm is voor mij en vele anderen pijnlijk”, aldus Van der Maas.
Gedeputeerde Van Waveren gaf toe: de provincie heeft niet goed genoeg geluisterd naar de bevolking bij het maken van de plannen voor een monument. „Je moet als bestuurder altijd scherp blijven letten op signalen uit de bevolking”, zegt Van Waveren. „Toen uit de berichtgeving bleek dat de emoties hoog opliepen, vond ik het belangrijk om de inwoners van Kats op te zoeken.”
Het provinciebestuur zit nu wel met de kwestie in zijn maag. Doorgaan met de uitvoering van het monument lijkt geen goed idee. Maar het plan afblazen of een nieuwe locatie zoeken, zoals bij het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk, lijkt evenmin wenselijk.
Van Waveren liet maandag weten deze maand nog met een oplossing te komen.