Iedereen aan het werk
Dat ze bij de Sociaal-Economische Raad (SER) van wanten weten, zal niemand ontkennen. Dat mag ook wel, zeker als het kabinet om advies vraagt over zaken die ertoe doen: hypotheekrenteaftrek, belastingen, arbeidsparticipatie. Ga er maar aan staan. Op het ene moment werkt de poldergedachte -samen komen we eruit- wat soepeler dan de andere keer. Het gekrakeel over de WAO, loonmatiging, de versobering van de WW en de versoepeling van het ontslagrecht ligt nog vers in het geheugen.
Nieuw elan in de polder, moeten werkgevers, de vakbeweging en onafhankelijke kroonleden deze week hebben gedacht toen de SER zijn jongste advies presenteerde. Als het een beetje meezit, kunnen de komende kabinetsperiode tienduizenden mensen extra aan de slag, tot aan het jaar 2040 zelfs honderdduizenden. Dan moeten -onder meer- 65-plussers wel meebetalen aan de AOW.Een en ander staat in het licht van een vergrijzend en ontgroenend Nederland. De vraag hoe de verzorgingsstaat betaalbaar te houden met minder mensen is een actuele die vraagt om antwoorden.
Het punt van arbeidsparticipatie duikt jaar in, jaar uit weer op. Een werkende natie staat mede garant voor een soepel draaiende BV Nederland. Het eerste paarse kabinet onder premier Kok maakte er in 1994 een motto van: ”Werk, werk en nog eens werk”. Balkenende II koos voor ”Meedoen, meer werk, minder regels”. En ook een volgend kabinet zal niet om het onderwerp heen kunnen, stellen de SER-leden. Terecht.
Voetangels en klemmen liggen er echter genoeg. Van de lager opgeleiden werkt op dit moment bijna de helft niet. Een fors deel van hen wil niet eens werken of neemt niet de moeite om op zoek te gaan naar een baan. De gedachte van een schop onder het achterwerk vat dan al snel post. Het moet niet gekker worden.
Ook sluiten opleidingskeuze en vraag vanuit de arbeidsmarkt lang niet altijd op elkaar aan. De groep langdurig werklozen vraagt weer een heel andere benadering.
De SER is ambitieus, een nieuw kabinet behoort dat te zijn, maar garanties voor succes liggen niet voor het oprapen. Initiatieven voor het verbeteren van scholingsmogelijkheden, pogingen om de kinderopvang voor meer ouders betaalbaar te maken en de aanpak van ziektepreventie blijken telkens weer weerbarstige dossiers te zijn.
Ambitie is goed, visie op de toekomst noodzakelijk. En werken is een Bijbelse opdracht. Maar laten we niet doen alsof werk en werken het een en al is. Althans, in het licht van het SER-advies. Met een zin als: „De raad hoopt met belastingmaatregelen onder anderen thuiszittende moeders te prikkelen aan het werk te gaan” zullen velen terecht niet uit de voeten kunnen. Dat is veel te kort door de bocht geformuleerd.
De beweegredenen van die ouders om thuis te zijn -het werkwoord zitten is belachelijk, zelfs in zogenaamd klein gezin is het aanpakken geblazen- zijn vaak zeer valide. Wie de eigen zorg voor kleine kinderen en het runnen van een huishouding ziet als een Bijbelse roeping, staat volledig in zijn of haar recht. Bijbels gefundeerd nog wel. Die notie zou ook in een doorwrocht SER-advies moeten doorklinken.
