Oppositie blokkeert benoeming Timosjenko
KIEV - Met veel pijn en moeite zijn de partijen van de Oranjerevolutie in Oekraïne erin geslaagd een nieuwe regering onder leiding van Julia Timosjenko te vormen. Over de levensvatbaarheid ervan bestaat grote twijfel. Intussen dreigt een nieuwe gasoorlog tussen Kiev en Moskou.
Vorige week donderdag kondigde Timosjenko in het parlement aan dat er een nieuw regeerakkoord ligt. Een week eerder leek het er nog op dat de onderhandelingen tussen de Oranjepartijen waren mislukt. Breekpunt was het voorzitterschap van het parlement, dat de kleinste coalitiepartner, de Socialistische Partij (SPO, 33 zetels) van Aleksandr Moroz, voor zich opeiste - daarin gesteund door het Blok Julia Timosjenko (129 zetels).Dat probleem is opgelost, nu de SPO genoegen neemt met het vicepremierschap. Parlementsvoorzitter wordt het voormalige hoofd van de Oekraïense Veiligheids- en Defensieraad Petro Porosjenko van Ons Oekraïne (81 zetels), de partij van president Viktor Joesjtsjenko.
Ook inhoudelijk zijn de partijen het met elkaar eens. Van Moroz, een tegenstander van al te verregaande integratie met het Westen, mag de regering alle vereiste maatregelen nemen ter voorbereiding op een eventueel lidmaatschap van de NAVO. Voorwaarde is wel dat de Oekraïeners via een referendum met toetreding akkoord gaan.
Verder blijft het lidmaatschap van de EU een „strategisch doel.” Tegelijkertijd wordt Rusland, dat nog altijd weinig opheeft met de oranje machthebbers in Kiev, als „strategische partner” bestempeld. Hetzelfde geldt voor Polen, waarmee Oekraïne in Oost-Europa een leidende rol wil spelen.
Formeel mogen de regeringspartijen het met elkaar eens zijn, de houdbaarheidsdatum van de nieuwe regering -waarvan de ministersposten nog moeten worden ingevuld- is zeer ongewis. Niet alleen zijn lang niet alle onderlinge verschillen uit de weg geruimd, ook de persoonlijke verhoudingen voorspellen weinig goeds.
Zo is de relatie tussen Joesjtsjenko en zijn -eerder door hem ontslagen- premier nog altijd uiterst koel. Evenmin botert het tussen Timosjenko en parlementsvoorzitter Porosjenko. Problemen tussen deze twee vormden eind vorig jaar de aanleiding voor het uiteenvallen van de Oranjecoalitie.
Bovendien beschikt de coalitie over een meerderheid van 18 zetels in de 450 leden tellende Verchovna Rada. Theoretisch zou dat genoeg moeten zijn, maar in een land waar de stem van menig parlementariër ’te koop’ is, zijn 18 zetels niet veel. De oppositie onder leiding van Viktor Janoekovitsj, die de rijke oligarchen in het land achter zich weet, zal haar kansen dan ook zeker beproeven.
Overigens slaagde de oppositie er dinsdag al in de benoeming van Timosjenko tot premier te vertragen. Afgevaardigden van de Partij van de Regio’s blokkeerden het spreekgestoelte van de parlementsvoorzitter, zodat de zitting waarin Timosjenko moest worden benoemd, niet plaats kon vinden.
Als argument voor de blokkade voert de oppositie aan dat ze is ondervertegenwoordigd in de belangrijke commissies. Voor donderdag is een nieuwe zitting aangekondigd, maar de partij van Janoekovitsj heeft al aangekondigd het protest vol te houden tot het moment waarop de ministersposten moeten zijn verdeeld (dertig dagen na vorige week donderdag), om zo de nieuwe regering bij voorbaat te torpederen.
Intussen demonstreerden deze week duizenden mensen in Kiev tegen een nieuwe verhoging van de gasprijs, een gevolg van de prijsverhoging waarmee Rusland begin dit jaar zijn Oekraïense buur opzadelde. Kiev berekent de stijging gefaseerd aan de consument door.
Over de gasprijs is sowieso het laatste woord nog niet gesproken. Niet alleen Timosjenko wil een herziening van de ondoorzichtige overeenkomst, ook vertegenwoordigers van het Russische bedrijf Gazprom hebben al gezinspeeld op nieuwe prijsafspraken. Timosjenko wil echter prijzen „op basis van vriendschap”, terwijl Gazprom denkt in de richting van een marktconforme prijs van 230 dollar per 1000 m(su3(. Daarvan is Oekraïne met de huidige prijs van 95 dollar nog ver verwijderd.
Ook Europa krijgt mogelijk weer te maken met de gevolgen van een nieuw gasconflict. Gazpromtopman Alexei Miller liet onlangs weten dat Oekraïne te weinig gas in de opslagruimtes pompt, waardoor bij schaarste Europa opnieuw krap komt te zitten - een subtiele verwijzing naar het illegale aftappen van gas door Oekraïne.
Uiteraard ontkende Kiev de aantijgingen en verweet Moskou op zijn beurt niet genoeg gas te leveren in de hoop binnenkort een hogere prijs te vangen. Het onderlinge gekrakeel lijkt de eerste schotenwisseling in een nieuwe gasoorlog.