Het RD maakt veel ophef over de verplichting om ook in het reformatorisch onderwijs een (uitgeklede) medezeggenschapsraad (MR) te moeten accepteren. Er worden heel principiële argumenten gewisseld, als zou hier de Bijbelse gezagsrelatie, waarbij het primaat ligt bij bestuur en directie, ondergraven worden.Ik wil hier toch wel een paar kanttekeningen bij maken, met name vanuit het basisonderwijs. Over de situatie in het voortgezet onderwijs spreek ik me nu niet uit.

Medezeggenschap is geen overname van bestuursverantwoordelijkheid, maar de bereidheid om besluiten transparant voor te leggen en te bespreken met degenen over wie je wat te zeggen hebt. In het verleden is er nogal eens eenzijdig van de bestuursmacht misbruik gemaakt. Waarom gelijk zo steigeren als we ”ten allen tijde tot verantwoording geroepen worden”? Wie eerlijk en transparant is en handelt volgens de eigen statuten, hoeft geen MR te vrezen. Van Calvijn heb ik al geleerd dat het delen van macht despotisme kan voorkomen.

Kans
Natuurlijk is het bevoegd gezag de primaire gezagsinstantie. En dit gezag bestaat veelal uit ouders. Een MR van ouders zou een ongewenste en onnodige dubbele ouderlaag kunnen betekenen (zie commentaar 21 juni). Echter, juist die invloed van ouders op het bestuur staat in onze kring onder grote druk. Hoeveel ouders bezoeken nog de ledenvergadering? Hoeveel ouders willen nog bestuurlijk invloed uitoefenen? Bovendien worden er steeds meer grote bestuurseenheden geformeerd die hele regio’s bestrijken. Daarbij is het steeds moeilijker om plaatselijke verantwoording af te leggen. Beroepsbestuurders en stichtingen met raad van toezicht doen steeds meer opgeld. Van de verworteling in de locale achterban is steeds minder sprake.

In dat gat zou een MR prima kunnen springen. Want onopgeefbaar is toch dat er plaatselijk contact is tussen de plaatselijke achterban van de locale school? De school aan de ouders. Of is daarvan nog sprake als er twintig scholen samen een bestuur van zes leden hebben dat op hoofdlijnen meedenkt? Laat er locale verworteling en verantwoording blijven.

Besturen is zo ingewikkeld geworden dat niet meer verwacht kan worden dat vrijwilligers dit kunnen blijven doen. Er zullen steeds meer beroepsbestuurders komen die gecontroleerd worden door een raad van toezicht. Het verenigingsmodel staat onder grote druk. Welnu, als dit een ontwikkeling is, laat er dan via de MR een nieuwe kans zijn op contact met de ouders! Zij staan dicht bij de school en willen graag op schoolniveau meedenken en niet zozeer op grote (hoofd)lijnen.

Velen in de gereformeerde gezindte nemen rustig zitting in een medezeggenschapsraad in hun bedrijf. Maar zodra er sprake is van een MR op reformatorische scholen, worden er ineens principiële argumenten van stal gehaald. Niet met twee maten meten graag.

Spagaat
Waarom alleen bang voor een MR? Zou het ook kunnen zijn dat een MR juist zorgt voor principiële aanscherping van het schoolbeleid? Natuurlijk kan een medezeggenschapsraad een luis zijn in de pels van het bestuur, maar ik heb ervaren dat het ook een prima gesprekspartner kan zijn, die volop meedenkt, juist in de principiële koers van de school.

Laten we onze principiële pijlen bewaren voor zaken die echt aan onze wortels raken. Laten we de wacht houden bij het gemorrel aan artikel 23, bij het gelijkheidsdenken van de liberale lobby. We zijn toch niet bang voor onze eigen achterban? Dat is een teken van zwakte. Als het grootste gevaar van het voortbestaan van onze scholen bestaat uit de tegenstand van binnenuit, hebben we ons bestaansrecht al verspeeld. Dan moet er beter wacht gehouden worden bij de poort van de school, bij wie je wilt toelaten.

Kortom, laten we niet gelijk in de spagaat van het slachtoffer schieten als het om medezeggenschap gaat. Laten we onze zegeningen tellen met al die prachtige scholen en schoolgebouwen die we op kosten van de overheid mogen bouwen en onderhouden. Waar in de wereld vind je dat? Laten we samen met de MR danken voor wat ons nog gelaten is, en laat de MR ook bidden voor de school en het bestuur. Samen zijn we verantwoordelijk, een ieder op zijn eigen plaats.

Het zou best eens kunnen zijn dat een MR, in welke vorm dan ook, de nieuwe verworteling wordt van de school met de ouders. Maak er vrijmoedig gebruik van, maak je zelf niet belachelijk bij de buitenwacht door de angst voor je eigen populatie te demonstreren, en zorg dat er mensen gemotiveerd blijven om mee te denken met de plaatselijke school. Ik heb er op plaatselijk niveau uitstekende ervaringen mee!

De auteur is directeur van de Livingstoneschool in Gouda en was jarenlang lid/adviseur van meerdere medezeggenschapsraden.