Het instituut voor multiculturele ontwikkeling FORUM gaf opdracht tot de studie ’Van Alkmaar tot Zwolle’ en presenteerde de resultaten donderdag tijdens een symposium in Amsterdam. In de meeste collegeakkoorden ligt de nadruk op sociaal–culturele integratie, waarin begrippen als burgerschap en sociale samenhang (cohesie) centraal staan. „Hoe sociale cohesie en burgerschap bereikt dienen te worden, blijft grotendeels onduidelijk", aldus de studie.Net als in de partijprogramma’s voor de gemeenteraadsverkiezingen krijgt integratie in de collegeakkoorden weinig aandacht. Gemiddeld 24 zinnen, ofwel 5 procent van de tekst, gaan over integratiebeleid. De vier grote steden maken er de meeste ruimte voor vrij.

Die geringe aandacht staat in schril contrast met de prominente rol die integratie in het landelijke publieke debat speelt. „Wellicht wordt de urgentie die landelijk wel gevoeld wordt, op lokaal niveau niet gevoeld", opperen de onderzoekers. „Misschien benaderen politieke partijen en stadsbesturen het onderwerp omzichtig uit vrees voor polarisatie".

Het kan volgens de studie ook zijn dat partijen en colleges zich liever niet profileren met zo’n gevoelig thema, dat ze er geen uitgesproken visie op hebben of dat ze intern verdeeld zijn.

Het beleid is vooral gericht op het verbeteren van de sociale cohesie en het propageren van burgerschap. Thema’s als inburgering, onderwijs en werkgelegenheid krijgen minder aandacht. Het linkse Amsterdamse college stelt echter, net als andere linkse stadsbesturen, onderwijs voorop.

De klassieke linkse recepten voor integratie, zoals het bestrijden van discriminatie en werkloosheid, zijn volgens IMES–onderzoeker Jean Tillie opvallend afwezig in linkse akkoorden. „Linkse colleges vertonen een totaal gebrek aan eigen visie op de problematiek". ’Links’ ziet integratie volgens hem in navolging van ’rechts’ vooral als een sociaal–culturele kwestie.

Brede coalities met partijen uit het gehele politieke spectrum, zoals in Rotterdam en Den Haag, zoeken het vooral in burgerschap en sociale cohesie. „Dit zijn immers onderwerpen waar men het redelijk makkelijk over eens kan worden". Algemene formuleringen over ’meedoen en erbij horen’ en ’sport en cultuur als basis voor ontmoeting’ voeren de boventoon, concrete doelen blijven vaak uit, constateert het IMES.

De geringe aandacht voor onderwijs bij integratie is volgens de onderzoekers wellicht te verklaren uit het feit dat het CDA deel uitmaakt van 21 van de dertig onderzochte colleges. „Deze partij heeft weinig op met het tegengaan van onderwijssegregatie uit angst voor de ondermijning van de positie van het bijzonder onderwijs".