Niet alleen in het snelverkeer vormt alcohol een groot gevaar. Bijna de helft van de moorden die gepleegd worden heeft te maken met drank. Ook kinderverwaarlozing en kindermishandeling worden in een niet onbelangrijk aantal gevallen veroorzaakt doordat een of beide ouders een drankprobleem heeft.Kortom: drank maakt meer kapot dan je lief is. Geen wonder dat in Europees verband maatregelen beraamd worden om de alcoholconsumptie af te remmen. Het beperken van drankreclame kan daarbij een eerste stap zijn, zoals al in een eerder stadium de tabaksreclame aan banden is gelegd.

Binnen Europa gelden de Nederlandse jongeren als de grootste drinkers. En het is de vraag of jongeren uit reformatorische kring daarop een gunstige uitzondering vormen. Daarvoor is er te veel bekend over keten op de Veluwe en elders waar het bier gewoon niet aan te slepen is.

Nu komt het ook op andere terreinen voor dat reformatorische jongeren dingen doen die hun ouders liever niet hebben, zoals hun ouders dat destijds ook wel gedaan hebben toen ze jong waren. Maar wellicht wreekt zich hier toch dat er vanouds in gereformeerde kring een te lage drempel bestaat ten opzichte van de drank.

In de socialistische beweging en ook in evangelische kring kende men althans vroeger een sterke geheelonthouderstraditie. In gereformeerde kring was die vrijwel afwezig. Nu kun je ook moeilijk beweren dat de Bijbel een geheelonthoudersboek is, maar het kwaad van dronkenschap komt daarin wel degelijk aan de orde.

Vandaar dat men zich kan voorstellen dat christenen die in familieverband, woonbuurt of werkkring indringend geconfronteerd werden met de dramatische gevolgen van drankmisbruik, besloten om voortaan radicaal de fles te laten staan. Misschien kun je in dit verband verwijzen naar het Bijbelse voorbeeld van Jonadab de zoon van Rechab (Jeremia 35).

In gereformeerde kring werden echter de gevaren van alcoholmisbruik vaak onderschat. Om de ARP in haar nadagen hing duidelijk een dranklucht. Minister Smallenbroek moest in 1966 aftreden omdat hij onder invloed een aanrijding had veroorzaakt. Senator Berghuis, jarenlang partijvoorzitter, had een drankprobleem. Het verhaal gaat dat de woningbouwcrisis van 1960, toen de Tweede Kamerfractie van de ARP frontaal in botsing kwam met de antirevolutionaire minister Van Aartsen, veroorzaakt werd doordat de fractieleden tijdens het Kamerdebat duidelijk een glaasje te veel op hadden.

En zo zijn er ook dichter bij huis, als het gaat om alcoholconsumptie, zaken te vermelden die toch eigenlijk niet door de beugel konden. Wat te denken van de vooroorlogse gewoonte in een tot de Gereformeerde Gemeenten behorende plattelandsgemeente om aan het eind van het huisbezoek een borreltje te schenken? Daarbij was het ook gebruikelijk om een aantal huisbezoeken achter elkaar te doen. Met als gevolg dat het voor sommige broeders een hele opgave was om weer veilig thuis te komen.

In ieder geval is het in de huidige situatie van belang om met name de alcoholconsumptie van jongeren terug te dringen. Maar juist in plattelandsgemeenschappen wordt veel gedronken en daar is de sociale controle sterk. Die sociale controle kan positief maar ook negatief uitpakken. In het laatste geval worden gedragspatronen die niet acceptabel zijn verdedigd met het argument dat ze het nu eenmaal allemaal doen. Wie niet meedoet, plaatst zich buiten de gemeenschap.

Dat zijn inderdaad sterke sociale mechanismen. Het is niet eenvoudig om je daaraan te ontworstelen. Een christelijke opvoeding is echter in veel opzichten een opvoeding tegen de stroom in. Soms moet die ook ingaan tegen hetgeen in de dorpsgemeenschap, de eigen familie of de eigen kerkelijke gemeente gangbaar is.

De auteur is oud-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad.