Uit een eerste peiling van TNS Nipo in opdracht van RTL Nieuws bleek dat de VVD met Rutte aan het stuur nu 33 zetels zou halen. Dat is vier meer dan in een peiling vorige week en zes meer dan de 27 zetels die de VVD nu heeft.Wie Rutte gaat opvolgen als staatssecretaris is nog onbekend, maar ingewijden in de VVD verwachten dat dat iemand van buiten de fractie wordt.

Rutte vertrekt pas bij Onderwijs als hij de leerrechtenwet in de Tweede Kamer heeft behandeld. Die staat voor komende week op de Kameragenda. Als Kamerlid zal hij waarschijnlijk de plaats innemen van Ruud Luchtenveld, die in de loop van deze maand wethouder in Amersfoort wordt. Luchtenveld verlaat de Tweede Kamer als hij een initiatiefwet in de Eerste Kamer heeft verdedigd over het beboeten van te trage overheidsorganen. Deze wet staat voor 15 juni op de senaatsagenda.

Rutte zelf, die na zijn onverwachte winst donderdagochtend op de koffie ging bij de VVD–fractie, wilde nog niet op zijn overstap vooruitlopen. Maar volgens een VVD–bron wil Rutte snel in de Kamer beginnen omdat hij anders in een „spagaat" kan komen te zitten als partijleider én staatssecretaris.

Hoewel de nieuwe staatssecretaris van Onderwijs waarschijnlijk niet uit de Kamerfractie komt, sluiten betrokkenen dat ook niet helemaal uit. Zo hoort een ingewikkelde ruil, waarbij staatssecretaris Atzo Nicolaï (Europese Zaken) naar Onderwijs zou gaan en Kamerlid Hans van Baalen Nicolaï zou opvolgen, tot de mogelijkheden. Van Baalen zei donderdag desgevraagd niets van een dergelijk scenario te weten.

In 2004 vond bij de VVD een soortgelijke stoelendans plaats. Rutte (destijds staatssecretaris van Sociale Zaken) volgde toen de afgetreden staatssecretaris Annette Nijs bij Onderwijs op, terwijl Henk van Hoof op Sociale Zaken aan de slag ging.

Ingewijden gaan ervan uit dat de naam van de nieuwe staatssecretaris van Onderwijs op zijn vroegst in de tweede helft van volgende week bekend wordt. Rutte, vicepremier Gerrit Zalm en partijvoorzitter Jan van Zanen willen zorgvuldig te werk gaan.

Universiteiten en hogescholen pleitten er donderdag voor dat Rutte voor deze kabinetsperiode maar niet wordt opgevolgd als staatssecretaris van Onderwijs. Een opvolger zal niet meer zijn dan een „tussenpaus" aldus voorzitter van de HBO–raad Doekle Terpstra.