Dat laatste zal niemand betwisten. Met een variant op de uitdrukking: „Lees maar, er staat niet wat er staat” kan ook gezegd worden: „Luister maar, want er wordt niet gezegd wat je hoort.”Niet alleen in het pastoraat, ook in allerlei principiële en zakelijke discussies is het uiterst moeilijk om echt te luisteren. Mensen zeggen vaak niet wat ze denken. En als ze het al proberen onder woorden te brengen, dan is nog de vraag of de luisteraar goed begrijpt wat de spreker bedoelt.

Dat kan te maken hebben met de onbeholpenheid van degene die zijn gedachten verwoordt, maar ook met de luisteraar. Voor veel mensen betekent luisteren niets anders dan wachten tot de ander is uitgesproken. Men hoort dan wat men horen wil, maar men luistert niet. Of er is sprake van vooringenomenheid.

Zowel in het pastoraat als in principiële discussies blokkeert juist die vooringenomenheid het gesprek. De hoorder vult als het ware de argumenten voor de spreker in en luistert niet echt naar de intenties, nuances en overwegingen. Tot een oprechte, eerlijke en open communicatie komt het dan niet.

Zeker ook binnen de gereformeerde gezindte, met haar toenemende polarisatie, is dit laatste vaak fnuikend. Stellingen zijn vanaf de start van het gesprek betrokken en ook al belijdt men met de mond open te staan voor een eerlijk gesprek, praktisch gezien gaat het om een dialoog tussen doven. Voordat de spreker een woord heeft uitgebracht, heeft de luisteraar feitelijk zijn oordeel geveld.

In het pastoraat lijden daar zeker ook jongeren onder. Zij ontmoeten met hun vragen lang niet altijd een luisterend oor bij ouderen. Ook al zeggen jongelui de dingen soms krom of boud en in eigentijdse taal, dat wil nog niet zeggen dat hun vragen voortkomen uit een negatief-kritische geest. Dat vergeten ouderen wel eens. Zoals ze zich ook niet lijken te herinneren dat ze zelf jong zijn geweest en toen ook worstelden met vragen en twijfels.

In opvoedsituaties en bij ambtelijke zorg is het van groot belang oprecht te luisteren naar hetgeen de jeugd bezighoudt. Alleen dan kan een eerlijk en ter zake doend antwoord worden gegeven.

Natuurlijk heeft dit ook een keerzijde. Jongeren doen er goed aan echt te luisteren naar hetgeen ouderen te zeggen hebben. Ook daar ontbreekt het nogal eens aan, net zoals in discussies tussen volwassenen er bij sprekers een vooringenomen standpunt over de luisteraar kan zijn.

Goed luisteren is een kunst die weinigen beheersen. Een columnist schreef nog niet zo lang geleden: „We hebben dopjes in onze oren gestopt en we toeteren maar wat raak.” Dat gaat de gereformeerde gezindte niet voorbij. Zeker bij principieel geladen onderwerpen blijkt het vaak moeilijk echt te wegen wat de ander bedoelt en beweegt.

Dat onvermogen echt te luisteren blokkeert niet alleen de communicatie tussen mensen, maar -en dat is het meest fundamenteel- ook het luisteren naar hetgeen de Heere God te zeggen heeft. Terwijl Hij in de Bijbel zegt dat het geloof uit het gehoor is en het gehoor uit het gepredikte woord van God.

Om werkelijk te luisteren moet de vergrendeling van ons oor worden weggebroken. Bunyan beschrijft in zijn boek ”De heilige oorlog” welk een zware strijd daarvoor nodig is.

Goed luisteren is daarom niet een kunst maar een gave. Zij die deze genadegave bezitten, luisteren eerbiedig naar hetgeen God in Zijn Woord zegt en bewogen naar hetgeen hun naaste zegt.