Omvang kapitaal Oranjes blijft onduidelijk
Eens in de zoveel tijd duikt het thema op: het vermogen van koningin Beatrix en haar familie. Behoren de Oranjes tot de vermogenden of tot de schatrijken? Het Amerikaanse financiële tijdschrift Forbes stelt in een overzicht dat later deze maand verschijnt dat koningin Beatrix als tiende staat op de lijst van rijkste staatshoofden ter wereld. Waar of niet? Het blijft onduidelijk en waarom ook niet.
Geld en goed, daar draait het in de wereld om. De lijstjes van tijdschriften zoals Forbes en Quote met daarin de rijkste mensen kunnen dan ook op veel publiciteit rekenen. Zeker als het over de rijkdom van koninklijke families gaat.Hoe waarheidsgetrouw de overzichten zijn, blijft echter onduidelijk. Een enkele rijke is open over zijn vermogen en soms is het bezit goed te berekenen aan de hand van de omvang van een bedrijf.
Bij de vorstelijke families ligt dat anders. Zij zijn over het algemeen niet open over hun bezittingen en weten via slimme belastingconstructies en spreiding van kapitaal de omvang van het vermogen te camoufleren. Het gaat bovendien vaak om oud kapitaal en om kunstschatten waarvan de waarde moeilijk te bepalen is.
Ook over het vermogen van de Nederlandse koninklijke familie is al veel gespeculeerd. De schattingen lopen uiteen van enkele tientallen miljoenen tot miljarden euro’s. Een krantenkop in 1999 stelde: ”Beatrix rijkste monarch van Europa”. Een andere, uit 2001: ”Koningin zou over 8 miljard gulden beschikken”.
Beu
De Oranjes lieten de berichtgeving altijd voor wat zij was. Tot 2002. Toen was de familie het gespeculeer over haar megavermogen beu. De verhalen over een vermogen van tientallen miljarden euro’s werden door de Rijksvoorlichtingsdienst naar het rijk der fabelen verwezen. „Geen der leden van de koninklijke familie bezit meer dan 5 procent van de aandelen in beursgenoteerde ondernemingen”, zo liet de RVD nadrukkelijk weten. Lang was gedacht dat de koninklijke familie grote aandeelpakketten bezat van ABN AMRO en van Shell. Dat was niet zo. Of is er een slimme constructie bedacht? Duidelijkheid over wat de familie dan wel bezat, kwam er echter niet.
Koningin Beatrix is vermogend. Ongetwijfeld. Forbes schat het vermogen in het artikel dat deze maand verschijnt op 270 miljoen dollar.
De Nederlandse koningin laat daarmee nog zeker negen vorsten voor zich gaan, aldus de Forbeslijst. Het gaat dan onder anderen om de koning van Saudi-Arabië (21 miljard dollar), de sultan van Brunei (20 miljard), prins Hans Adam II van Liechtenstein (4 miljard), prins Albert van Monaco (1 miljard) en koningin Elizabeth van Engeland (500 miljoen dollar). Of de berekening van Forbes klopt, is maar zeer de vraag. Het blijft een rekenklus op basis van zeer beperkte informatie.
In 1999 schatte Forbes het vermogen van koningin Beatrix nog op 5,2 miljard dollar. Een groot verschil met de 270 miljoen dollar van deze maand. De lagere notering is een direct gevolg van uitlatingen die prins Bernhard kort voor zijn dood deed. De prins belde destijds zelf naar de redactie van Forbes om te melden dat het allemaal wel meeviel met het kapitaal van de Oranjes. Hij noemde de hoge schatting „belachelijk.” „We zijn niet zo rijk. Mensen denken dat we gierig zijn, en de werkelijkheid is dat we voorzichtig moeten zijn met geld”, aldus de prins, die het vermogen van de familie volgens de Financial Times destijds op nog geen 215 miljoen euro schatte.
Geen paleizen
Het bedrag op de rekening van koningin Beatrix is strikt privé. Daar krijgen Forbes en Quote geen vinger achter. Terecht.
Wel kunnen zij de vastgoedbezittingen als basis gebruiken voor hun berekeningen. De belangrijkste privébezittingen van de Oranjes zijn Kasteel Drakensteyn in Lage Vuursche, landgoed De Horsten bij Wassenaar en een deel van het landgoed rond Paleis Soestdijk. Daarnaast bezitten de Oranjes nog wat huizen in Den Haag, Hoog Soeren en een vakantiehuis in het Italiaanse Tavernelle.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld koning Elizabeth bezit koningin Beatrix geen grote landgoederen. De paleizen in Den Haag en Amsterdam zijn van de staat, evenals Paleis Soestdijk. Verder is het bezit voor zover bekend beperkt. Andere bezittingen zijn ondergebracht in stichtingen.
Ook het kunstbezit van de Nederlandse koninklijke familie is niet bijzonder groot. Koningin Elizabeth heeft menig doek van 16e- en 17e-eeuwse grootmeesters hangen, maar in de Nederlandse paleizen zijn die een stuk dunner gezaaid. Koningin Beatrix bezit wel veel moderne kunst, maar de waarde van die werken is niet zo groot. Overigens heeft ook koningin Elizabeth veel bezittingen ondergebracht in stichtingen en de schilderijen heeft zij tot nationaal erfgoed verklaard. De restauratiekosten zijn daardoor voor de staat. Wie rijk is moet ook slim zijn.
