„Ik zie te weinig rek bij de twee partijen, zeker bij de VVD”, zei LPF-leider Herben dinsdag na de opnieuw vastgelopen onderhandelingen. Het overleg is vandaag voortgezet.

CDA en VVD voelen er weinig voor Herben de door hem gewenste ministersposten te geven. Ze hopen de LPF tevreden te stellen met enkele zware staatssecretariaten. De VVD, die maandag het voorstel van formateur Balkenende nog onvoldoende vond, accepteert dit nu wel.

In het voorstel van de CDA-formateur, dat nog steeds uitgangspunt is, zou de LPF de departementen Economische Zaken, Volksgezondheid, Immigratie en Integratie, en Verkeer en Waterstaat krijgen. LPF-leider Herben heeft Balkenende en zijn medeonderhandelaars Zalm (VVD) en Van der Hoeven (CDA) dinsdag op aandrang van zijn eigen fractie duidelijk gemaakt dat dat onvoldoende is om recht te doen aan de positie van de LPF als tweede grootste partij.

„We krijgen nu alle probleemministeries op ons bord”, vindt Herben. Uit irritatie over de hoge eisen van de VVD besloot de LPF-fractie Herben met een zwaar eisenpakket naar de onderhandelingstafel te sturen. De LPF wil Financiën of Binnenlandse Zaken of Justitie binnenhalen. Deze departementen vallen in het voorstel van formateur Balkenende nog toe aan CDA en VVD. Herben zet vooral hoog in op Financiën, dat volgens hem een goede combinatie vormt met Volksgezondheid.

Zalm heeft Herben dinsdag wel het ministerschap van Financiën aangeboden. „Maar we zijn het direct weer kwijtgeraakt”, aldus Herben, omdat het aanbod was gekoppeld aan andere, minder belangrijke ministersposten.

Omdat de LPF voorlopig niet haar zin krijgt, zinspeelde Herben tijdens de gesprekken zelfs even op de mogelijkheid uit de kabinetsformatie te stappen en het toekomstige regeringsbeleid van CDA en VVD vanuit de Tweede Kamer enkel te gedogen. Maar later benadrukte hij dat het „hoogst onwenselijk” is er nu uit te stappen.

VVD-leider Zalm maakte na afloop van de onderhandelingen duidelijk het „dreigement” van Herben niet echt serieus te nemen. „Het was meer een opmerking”, zei Zalm. Balkenende benadrukte dat dergelijke uitlatingen van de LPF-voorman aan „de tafel van de informateur” thuishoren. Tegelijk maakte hij duidelijk niet blij te zijn met het incident. „Het dient de zaak niet”, aldus Balkenende.

Maandag bleek dat de VVD ook niet tevreden was over de voorgestelde verdeling van de formateur. De liberalen wilden Onderwijs binnenslepen, maar Balkenende heeft voor de VVD Financiën, Binnenlandse Zaken, VROM en Defensie in gedachten. Het CDA zou dan behalve de premier de ministers van Sociale Zaken, Justitie, Buitenlandse Zaken, Landbouw en Onderwijs leveren.

Toen dinsdag allerlei varianten om tot een oplossing te komen de revue passeerden, koos VVD-leider Zalm eieren voor zijn geld en omarmde alsnog het eerste voorstel van Balkenende, omdat in zijn ogen de alternatieven minder waren.

Zowel Herben als Zalm suggereerde dat de oplossing bij het invullen van de poppetjes kan worden gevonden bij de staatssecretarissen. Met een aantal ’zware’ staatssecretarissen, zoals die van Justitie en van Financiën, zou de LPF kunnen worden gecompenseerd voor de onvrede over de ministersposten. De LPF wil in ieder geval de staatssecretarissen van Financiën, van Europese Zaken en van Media en Cultuur leveren.

Opmerkelijk is dat er op het lijstje van Balkenende een nieuw staatssecretariaat komt op Sociale Zaken. De staatssecretaris van Emancipatiezaken wordt een staatssecretaris van Familie- en Emancipatiezaken.