Een karbonade is bepaald geen mossel
Een uur voor het begin van de eerste mosselveiling van het seizoen waagt directeur A. Leerling van het Mosselkantoor in Yerseke zich niet aan een voorspelling. „’t Lijkt hier wat dat betreft wel op de aandelenbeurs.” Twaalf biedingsrondes later is de toon gezet, met een gemiddelde prijs van ongeveer 150 euro per 100 kilo mosselen.
„Redelijke prijs, redelijke prijs”, houdt handelaar J. Barbé zich een beetje op de vlakte. „Valt me niet tegen. Het is gewoon zaak hier zo min mogelijk te betalen en de mosselen zo duur mogelijk te verkopen.” Zijn compagnon fluistert ondertussen naar een achterbuurman dat hij ze „best wel duur” vindt.
De officiële -feestelijke- start van het mosselseizoen is pas volgende week woensdag. „Vanaf dat moment kunnen we de consument garanderen dat onze producten in de winkels liggen en bij restaurants verkrijgbaar zijn”, vertelt Leerling. De eerste veiling, dinsdag in Yerseke, is voor de handel echter een minstens zo belangrijk moment, weet hij. „Iedereen kijkt dan mee. De grote supermarkten bijvoorbeeld willen weten wat de prijs gaat doen. Daar stemmen ze hun reclamecampagnes op af.”
De directeur van het Mosselkantoor verwacht dat er dit seizoen tussen de 50 en 60 miljoen kilo mosselen uit de Waddenzee en uit de Oosterschelde kan worden gevist. Dat is meer dan vorig jaar (43 miljoen kilo), maar nog steeds beduidend minder dan in goede seizoenen in de jaren tachtig en negentig. „Het wordt geen gloriejaar”, bevestigt Leerling. „Maar ik vind dat we niet mogen zeggen dat we te weinig mosselen hebben. Het is de Schepper die ze ons geeft.”
Verreweg het grootste deel van de schelpdieren komt uit de Waddenzee. Ook in de Oosterschelde blijkt mosselzaad goed te gedijen, maar qua volume mag dat nog weinig naam hebben. De mosselen dragen toch met recht het algemene predikaat ”Zeeuws”, vindt Leerling, ook al komen de meeste diertjes dus onder de Friese kust vandaan. „Overdopen”, is het sleutelwoord. „Onze producten belanden uiteindelijk allemaal voor ten minste één week in de verwaterpercelen op de Oosterschelde. De kwaliteit van dat water zorgt ervoor dat de mosselen hun beroemde smaak krijgen.”
De mosselsector kampt op dit moment met een wat „magere voorraad” mossels. Reden daarvan is dat de zaadval al enkele jaren achtereen is achtergebleven. De meeste mosselen díe er zijn op de Waddenzee moeten nog minstens een week of zes rijpen, schat Leerling. „Het wordt een langzame seizoensstart.” Voor de eerste zes weken wordt gerekend op een aanvoer van zo’n 12,5 miljoen kilo mosselen. Over de kwaliteit van de Waddenzee-mossels zijn de kwekers -op grond van monsters- overigens heel tevreden.
Maar gestart wordt er. Volgende week woensdag, en geen dag later. Uitstel van het mosselseizoen met enkele weken is de sector vorig jaar slecht bekomen. Een golf van kritiek was het gevolg, met name vanuit België. De zuiderburen zijn goed voor de afname van ruim de helft van de Zeeuwse mosseloogst. „En ze wíllen ze in juli hebben”, weet Leerling nu ook. „Dat hebben we vorig jaar wellicht toch niet goed ingeschat. De Belgen hebben binnenkort hun braderieën en festijnen. Daar horen gewoon mossels bij. Dan zitten ze in een grote kring en gooien de schelpen op één hoop. En dan maar kijken of die hoop groter is dan vorig jaar. We kunnen de mosselen moeilijk vervangen door karbonades.”
In de veilingzaal tuurt een tiental handelaren even later op de schermen van de opgestelde laptops. Dat is een nieuwigheidje, zo blijkt. Dankzij de automatisering hebben de handelaren onder meer de beschikking over historische gegevens, zoals de kwaliteit van mosselpercelen. Het systeem blijkt prima op zijn taak berekend. „We kunnen er goed mee uit de voeten”, vindt veilingmeester H. Kosten na afloop.
Aan de manier van veilen is dan ook weinig veranderd. De handelaren krijgen per lading mossels -al snel 30.000 tot 60.000 kilo- enige tijd om hun bieding in te tikken. Een piepje geeft aan dat het getal bij de veilingmeester is aangekomen. Na sluiting van de biedingstermijn maakt Kosten alleen het hoogste bod bekend. Of die bieder wellicht veel te hoog in de boom zat, zal nooit iemand weten. „De sector wil het zo”, is de simpele verklaring van een veilingmedewerker voor dit gesloten veilingsysteem. „Het komt dus aan op het inschatten van de grootte van de mossels, het vleesgewicht en dat soort zaken. Het is de kunst daar de prijs op te bepalen.”
Veilingmeester Kosten vindt dat de dinsdag aangevoerde mosselen „goed betaald” zijn. Wat de prijs de komende dagen gaat doen, weet hij ook niet. „Dat is echt koffiedikkijken. Veel zal van de aanvoer afhangen. Een kweker kan zeggen: Ik hou mijn mossels nog even vast en laat ze rijpen. Maar voor hetzelfde geld komen ze wel snel naar de veiling.”